Badaniami objęto 17 gatunków mięczaków słodkowodnych, z czego dla 14 gatunków oznaczono koncentracje metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Co, Cd i Hg) w tkankach miękkich, a dla 16 gatunków oznaczono stężenia tych pierwiastków chemicznych w muszlach. Łącznie dysponowano wynikami analiz koncentracji metali w 110 próbkach tkanek miękkich i w 119 próbkach muszli. Gatunkami, których tkanki miękkie i muszle najlepiej reagują na zmiany koncentracji metali ciężkich w wodzie i osadach dennych, okazały się: Anodonta anatina, Dreissena polymorpha, Lymnaea stagnalis, Pseudoanodonta complanata i Viviparus contectus. Drugą grupę, odzwierciedlającą w mniejszym stopniu poziomy metali w środowisku, stanowią cztery gatunki: Viviparus viviparus, Sphaerium solidum, Unio pictorum oraz Unio tumidus. Gatunkami najlepiej odzwierciedlającymi poziomy metali w środowisku w poszczególnych układach środowiskowych są: (1) tkanki - woda: Viviparus contectus, Anodonta anatina oraz Viviparus viviparus, (2) tkanki - osady: Anodonta anatina, Pseudoanodonta complanata i Viviparus contectus, (3) muszle - woda: Dreissena polymorpha, Unio pictorum i Lymnaea stagnalis, (4) muszle - osady: Viviparus viviparus, Dreissena polymorpha i Sphaerium solidum. W wodzie powierzchniowej wszystkie sześć badanych metali możemy kontrolować poprzez analizę muszli Dreissena polymorpha, a w osadach dennych Cu, Zn, Pb, Cd i Hg poprzez analizę tkanek oraz Co poprzez analizę muszli Anodonta anatina. Te dwa gatunki wydają się podstawowe do dalszych prac. Dwa gatunki uważa się za gatunki uzupełniające w dalszych pracach. Są to: Lymnaea stagnalis (w wodzie możemy kontrolować Cu, Zn, Pb, Cd poprzez analizę muszli, a w osadach Cu, Pb, Cd poprzez analizę muszli oraz Zn poprzez analizę tkanek), Viviparus contectus (w wodzie możemy kontrolować Cu, Co, Cd poprzez analizę tkanek i Pb poprzez analizę muszli, a w osadach Cu, Zn, Co i Cd poprzez analizę tkanek). W toku dalszych prac należy zrezygnować z gatunków, które od 2001 r. są na liście gatunków chronionych w Polsce. Są to: Sphaerium rivicola, Sphaerium solidum, Unio crassus, Pseudoanodonta complanata oraz Anodonta cygnea.
The research was applied to 17 species of freshwater molluscs, for 14 species the concentration of heavy metals (Cu, Zn, Pb, Co, Cd and Hg) was marked in soft tissues, and for 16 species the concentration of these metals was marked in shells. This study is based on the analysis of 110 samples of soft tissues and 119 samples of shells. The species that best react to the changes in concentration of the heavy metals in water and sediments are: Anodonta anatina, Dreissena polymorpha, Lymnaea stagnalis, Pseudoanodonta complanata and Viviparus contectus. The second group, which is less related with the environment, are four species: Viviparus viviparus, Sphaerium solidum, Unio pictorum and Unio tumidus. The species most related with the environment in individual arrangements are: (1) tissues - water: Viviparus contectus, Anodonta anatina and Viviparus viviparus, (2) tissues - sediments: Anodonta anatina, Pseudoanodonta complanata and Viviparus contectus, (3) shells - water: Dreissena polymorpha, Unio pictorum and Lymnaea stagnalis, (4) shells - sediments: Viviparus viviparus, Dreissena polymorpha i Sphaerium solidum. In the surface water we can control all six analyzed metals through the shell analysis of Dreissena polymorpha, and in the bottom sediments we can control the concentration of Cu, Zn, Pb, Cd i Hg by soft tissues analysis and Co by shell analysis of Anodonta anatina. These two species are crucial for the future research. Two other species are considered as supplementary. Those are: Lymnaea stagnalis (in water we can control the concentration of Cu, Zn, Pb, Cd by shell analysis, and in sediments we can control Cu, Pb, Cd by shell analysis and Zn by soft tissue analysis), Viviparus contectus (in water we can control the concentration of Cu, Co, Cd by tissues analysis and Pb by shell analysis, and in sediments we can control Cu, Zn, Co i Cd by tissues analysis). In the future research one should resig from using five species that are under protection in Poland since 2001. Those are: Sphaerium rivicola, Sphaerium solidum, Unio crassus, Pseudoanodonta complanata and Anodonta cygnea.
