Fosylne pigmenty roślinne biomarkerami stanu środowiska ekosystemów wodnych

Analiza zawartości i składu pigmentów roślinnych w osadach dennych zbiorników wodnych jest skuteczną metodą pozwalającą na ocenę produktywności biologicznej akwenów oraz składu gatunkowego algocenoz. Na podstawie wielkości rozkładu i stopnia zachowania pigmentów w osadach moSna wnioskować o warunkach środowiskowych panujących w zbiornikach wodnych w przeszłości. Metoda ta jest skutecznym narzędziem stosowanym w rekonstrukcjach paleolimnologicznych jak i charakterystyce współczesnych środowisk jeziornych, w tym szczególnie przy określaniu przebiegu sedymentacji. Możliwości metody wskazują, że może być ona wykorzystywana również w badaniach paleogeomorfologicznych i sedymentologicznych. W artykule, na podstawie bogatej literatury oraz badań osadów zbiornika włocławskiego scharakteryzowano właściwości pigmentów, mechanizmy ich przemian i uwarunkowania przetrwania pigmentów w osadach, techniki analityczne oraz możliwości zastosowań i interpretacji w badaniach ekosystemów wodnych. Przedstawiono także możliwości wykorzystania pigmentów roślinnych w ocenie produktywności biologicznej osadów dennych zbiornika włocławskiego oraz uwarunkowań przebiegu procesów sedymentacyjnych, w tym przede wszystkim destrukcji materii organicznej w osadach dennych.

The analysis of plant pigments content in bottom deposits of water reservoirs is a very effective method allowing to estimate biological productivity of reservoirs and specific composition of algocenosis. On the basis of decay size and degree of pigments preservation in sediments it is possible to conclude about environmental conditions of the water reservoirs that had existed in the past. This method is an effective tool used in both paleolimnological recontructions and present lake environment characteristics, especially in defining the process of sedimentation. Features of method show that it can be used in paleomorphological and sedimentological research as well. In the article, on the basis of literature and the investigation of Włocławek Reservoir sediments, it has been characterized pigments properties, mechanisms of their transformation and conditionings of pigments survival in sediments, analytical techniques, as well as possibilities of application and interpretation in water ecosystem research. It has been also described possibilities of plant pigments use in assessment of Włocławek Reservoir bottom deposits biological productivity and conditionings of sedimental processess, especially organic matter destruction in bottom deposits.