Wskaźnik średniej rocznej erozyjności deszczu i spływu powierzchniowego (R) na przykładzie stacji meteorologicznej w Łazach k. Bochni (region klimatu Pogórza Karpackiego)

Wskaźnik rocznej erozyjności deszczu i spływu powierzchniowego (R) jest jednym z parametrów empirycznego równania USLE (Uniwersalnego Równania Strat Glebowych) oraz innych modeli (np. RUSLE – Revised Universal Soil Loss Equation, USPED – Unit Stream Power based Erosion/Deposition). Jak dotąd nie dokonano szczegółowej charakterystyki erozyjności deszczów w Polsce, a wartości wskaźnika R zgodnie z procedurą opracowaną przez Wischmeiera i Smitha (1965, 1978) obliczono jedynie dla 13 stacji meteorologicznych. Celem pracy jest określenie wskaźnika erozyjności deszczu i spływu powierzchniowego (R) dla regionu klimatu Pogórza Karpackiego na podstawie pomiarów opadów atmosferycznych w wieloleciu 1987–2008 pochodzących ze stacji meteorologicznej w Łazach k. Bochni (Pogórze Wiśnickie). Średnia roczna z wielolecia 1987–2008 wartość wskaźnika R wynosi w Łazach 106,6 MJ cm ha–1 h–1. Jest ona większa od wartości podawanych dla Polski zachodniej (Wrocław-Swojec), północnej (Elbląg), północno-wschodniej (Suwałki), centralnej (Otwock, Sandomierz, Puczniew), zbliżona do wartości podawanych dla Karpat (Lesko, Limanowa, Szymbark). Roczne wartości wskaźnika R zmieniały się w Łazach w bardzo szerokim zakresie od 27,7 do 455,9 MJ cm ha–1 h–1. Maksymalne miesięczne wartości wskaźnika Rr w roku zmieniały się od 6,1 w lipcu (1993) do 428,7 MJ cm ha–1 h–1 w czerwcu (2006). Największa potencjalna erozja wodna gleby uzależniona od erozyjności deszczu możliwa była w czerwcu, lipcu, maju i sierpniu.

Rainfall and runoff erosivity factor (R) is a key input parameter to the USLE (Universal Soil Loss Equation) and many other models (RUSLE – Revised Universal Soil Loss Equation, USPED – Unit Stream Power based Erosion/Deposition). There is still no precise characteristic of rainfall erosivity in Poland. Local R factor values, according to Wischmeier and Smith procedure (1965, 1978) were calculated only for 13 meteorological stations. The main aim of the paper is to estimate rainfall and runoff erosivity factor (R) for the Carpathian Foothills climatic region on the basis of 1987–2008 rainfall data for Łazy near Bochnia meteorological station (Wiśnicz Foothills). The average rainfall and runoff factor (R) for Łazy calculated for the years 1987–2008 equalled 106.6 MJ cm ha–1 h–1. This value was bigger in comparison with the values for other locations in western (Wrocław-Swojec), northern (Elbląg) northeastern (Suwałki) or central Poland (Otwock, Sandomierz, Puczniew) and similar to the values for the Carpathians (Lesko, Limanowa, Szymbark). The annual values of R factor for Łazy ranged between 27.7 in 1993 and 455.9 MJ cm ha–1 h–1 in 2006. Maximum monthly values of rainfall factor Rr in a year varied from 6.1 in July (1993) to 428.7 MJ cm ha–1 h–1 in June (2006). The most intensive potential soil erosion by water due to erosivity of rains is likely to happen in June, July, May and August.