Mural jako forma plastyczna w przestrzeni architektonicznej i urbanistycznej Meksyku

Celem opracowania jest ukazanie roli murali w modyfikowaniu przestrzeni architektonicznej i urbanistycznej – modyfikowaniu pożądanym z punktu widzenia jakości kompozycyjno-plastycznej i estetycznej struktur przestrzennych. Uczyniono to na podstawie wybranych przykładów meksykańskich. W Meksyku mural ma tradycję sięgającą czasów sprzed podboju hiszpańskiego. Był obecny w architekturze okresu kolonialnego. W XX w. stał się dominującą dziedziną sztuk plastycznych silnie związaną z architekturą i przestrzenią miejską, a jednocześnie zaangażowaną w przemiany społeczne w kraju. Analiza przykładów z różnych okresów historycznych, ze szczególnym naciskiem na współczesne realizacje, pozwoliła ukazać relacje kompozycyjne i przestrzenne, które dotyczą takich zagadnień, jak geometria ściany, relacje muralu względem kontekstu przestrzennego (lokalizacja i skala przestrzenna), struktura kompozycyjna muralu, iluzja przestrzeni w obrazie oraz kompozycja barwna muralu. Zwrócono również uwagę na warstwę narracyjną muralu, która często ma istotny wpływ na decyzje dotyczące formy plastycznej obrazów. Wyniki badania pozwalają stwierdzić, że ten typ utworu malarskiego był od najdawniejszych czasów świadomie wykorzystywany do kreowania przestrzeni architektonicznej i urbanistycznej. Potwierdzają również tezę mówiącą o tym, że jakości plastyczne i estetyczne obrazów wpływają na relacje kompozycyjne i estetyczne w określonej sytuacji przestrzennej.

The aim of the study is to show, on the basis of analyzes carried out, selected examples of Mexican murals and the role of this painting form in modifying architectural and urban space – modifying the compositional and visual and aesthetic spatial structures desirable from the point of view of quality. In Mexico, a mural has a tradition dating back to the times before the Spanish conquest. It was present in the architecture of the colonial period. In the 20th century, it became the dominant field of visual arts strongly associated with architecture and urban space, and at the same time involved in social changes in the country. The analysis of examples from various historical periods, with particular emphasis on contemporary realizations, allowed us to show compositional and spatial relations that refer to issues such as wall geometry, mural relation to spatial context (location and spatial scale), composition structure of the mural, illusion of space in the image, and colour composition of the mural. Attention was also paid to the narrative layer of murals, which often has a significant impact on the decisions regarding the visual form of the paintings. In the light of the research we can conclude that this type of painting work has been consciously used for the creation of architectural and urban space since the earliest times. Numerous studies also confirm the aforementioned thesis that the visual and aesthetic quality of the paintings affect the compositional and aesthetic relationships in a specific spatial situation.