Urban planning solutions in the context of dispersion of road pollution

Dense road network change the landscape as well as in many different ways affect the environment and living organisms. The works on reducing the exposures to traffic pollutants carried out all around the world. In the last decade, noise barriers in large numbers began to appear along the main streets and became a common feature of urban architecture in Poland. Besides being barriers to the spread of the noise on the neighboring areas these constructions might also contribute to reducing the spread of air pollution, especially road dust particles with associated trace metals (Cd, Cu, Mn, Ni, Pb, Zn). The aim of the study described in the article was to examine if the extent to which “green walls” noise barriers and transparent acrylic-glass noise barriers located along roads can contribute to a change in the spread of trace elements from the road traffic to outside of the road area. Toxic metals which occur in road dust in significant concentrations (Cu, Fe, Mn, Pb and Zn) were selected and their concentrations in soil samples were examined. The samples were collected at close vicinity of the road edge in an open area as well as in an area with noise barriers.

Funkcjonowanie przestrzeni zamieszkałych przez człowieka nierozerwalnie wiąże się ze stałym ich przekształcaniem. Szczególnie widoczne jest to na obszarach silnie zurbanizowanych. Oprócz zabudowy mieszkaniowej czy przemysłowej istotną rolę w antropogenicznie przekształconej przestrzeni miejskiej odgrywają wszelkiego rodzaju szlaki komunikacyjne. Rozbudowa infrastruktury komunikacyjnej, poza niewątpliwymi korzyściami dla rozwoju społeczno-gospodarczego, generuje również niekorzystne oddziaływania na środowisko. W ostatniej dekadzie wzdłuż głównych ulic dość licznie zaczęły pojawiać się ekrany akustyczne, które stały się powszechnym elementem architektury miejskiej. Podstawowym celem budowy tych konstrukcji jest ograniczenie oddziaływania hałasu komunikacyjnego na tereny zabudowy mieszkaniowej. Z uwagi na swoją konstrukcję mogą one także przyczyniać się do ograniczania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń znajdujących się w pyle drogowym, takich jak metale śladowe (Cd, Cu, Mn, Ni, Pb, Zn). Zanieczyszczenia te, przenoszone przez powietrze, są deponowane na powierzchni terenów przydrożnych, wpływając na jakość środowiska glebowego. Celem prezentowanych badań było sprawdzenie, w jakim stopniu wybrane ekrany akustyczne, zlokalizowane wzdłuż tras komunikacyjnych na terenach miejskich, mogą przyczyniać się do zmiany rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń pierwiastków śladowych pochodzących z ruchu pojazdów kołowych. Jako teren badań wytypowano jedną z głównych arterii miasta Krakowa. Próbki glebowe pobrano z obszarów sąsiadujących z jezdnią w wybranych terenach otwartych, jak i z wybudowanymi barierami dźwiękochłonnymi. Przeprowadzono analizy koncentracji metali śladowych, a uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej. Wyniki te umożliwiły jedynie częściowe potwierdzenie hipotezy o wpływie ekranów akustycznych na rozprzestrzenianie się metali ciężkich i tym samym ich zawartość w glebach terenów przydrożnych. Zanotowano statystycznie istotne różnice w koncentracji manganu i ołowiu w odniesieniu do całych pól badawczych. W przypadku pola z ekranem różnice – w oznaczonych zawartościach w poszczególnych strefach poboru próbek – nie były statystycznie istotne jedynie dla kadmu (pola z ekranem) i niklu (pola bez ekranu akustycznego).