Protective significance of meadows and pastures for the natural environment of the Western Carpathians (as an example of the Upper Dunajec River basin)

During the period of 1995-2005 in the mountain areas of southern Poland (Western Carpathians), in the catchment areas of the Upper Dunajec River basin in particular, significant structural changes took place. The share of arable lands decreased in the range of 17.7-27.6% of the total area. Simultaneously the area of permanent grasslands (meadows and pastures) has increased from 9.8 to 21.1%. The objective of the work was an assessment of biogenic ingredients content (N-NH₄, N-NO₃, and PO₄) in surface water on area of the Białka catchment with the domination of permanent grasslands with low production intensification based on natural fertilizers and scattering input of mineral fertilizers. In years 2002-2005 the average share of arable land amounted 16.2%, pastures and meadows 83.7% and 0,1% of orchards. Studies showed that surface water quality in this catchment area was very good, in the range of the 1^st class. Mountain grasslands are fulfilling an important protective role contributing for sustain high quality of surface water.

W latach 1995-2005 doszło na obszarach górzystych Polski Południowej (Karpaty Zachodnie), zwłaszcza w zlewni górnego Dunajca, do istotnych zmian strukturalnych. Udział gruntów ornych zmniejszył się od 17,7 do 27,6% w powierzchni ogólnej. Równocześnie zwiększył się obszar trwałych użytków zielonych (łąk i pastwisk) - od 9,8 do 21,1%. Nastąpiła także ekstensyfikacja produkcji pasz na użytkach zielonych oraz zmniejszenie pogłowia bydła i owiec. Celem badań była ocena zawartości składników o charakterze biogennym (N-NO₃, N-NH₄ i PO₄) w wodach powierzchniowych na terenie zlewni "Białka" w warunkach dominacji trwałych użytków zielonych o niskiej intensyfikacji produkcji, opartej na nawozach naturalnych, z niewielkim udziałem nawozów mineralnych. W latach 2002-2005 udział gruntów ornych wynosił tu średnio 16,2, pastwisk i łąk 83,7, a sadów tylko 0,1%. Badania wykazały, że jakość wód powierzchniowych tej zlewni była bardzo dobra i mieściła się najczęściej w I klasie. Górskie użytki zielone pełnią ważną rolę ochronną, przyczyniając się do utrzymania wysokiej jakości wód powierzchniowych.