Konstrukcjonistyczna praca socjalna w opiniach studentów pracy socjalnej i pracowników socjalnych. Na przykładzie Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach (TSR)

Konstrucjonizm społeczny jest jedną w ważnych współczesnych teorii wykorzystywanych przez pracowników socjalnych. Mary K. Rodwell, Stanley Witkin czy Peter de Jong wskazują na podobieństwa założeń konstrukcjonizmu i pracy socjalnej oraz na niewielkie różnice między nimi. Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach jest modelowym przykładem praktyki konstrukcjonistycznej. Posługuje się wyjątkowymi, unikalnymi rodzajami pytań, chociaż terapeuci stosują również dodatkowe pytania i interwencje. Badania empiryczne nad użyciem PSR przez pracowników ośrodków pomocy społecznej były prowadzone, m.in. w 2006 i 2019 r. Porównano wyniki badania opinii pracowników socjalnych na temat wartości i użyteczności PSR w ich pracy. Pierwsze badanie zostało zrealizowane w 2006 r, czyli na początku implementacji tej metody w ośrodkach pomocowych w Polsce. Drugie badanie zostało zrealizowane w 2019 r w ośrodkach pomocy społecznej w Małopolsce. Badani pozytywnie ocenili przydatność niektórych elementów PSR do pracy z klientami (oraz we własnym życiu), szczególnie pytania o wyjątki, pytania skalujące i zwiększenie zaufania we własne siły. Autor przeprowadził również własne badania opinii studentów pracy socjalnej UJ na temat kursu PSR. Tak jak pracownicy socjalni, studenci w podobny sposób pozytywnie wypowiadali się o metodzie. Do jej słabości zaliczali pomijanie przeszłości klienta, czasochłonność i pytanie o cud. Typowe trudności studentów w trakcie uczenia się PSR to: niedostrzeganie zasobów klientów, unikanie kontrowersyjnych i konfliktowych tematów oraz nie uznawanie opinii drugiej strony za podstawę do zmiany swojego myślenia. Konkluzja: PSR znajduje częściowe zastosowanie pracy socjalnej oraz jej edukacji. Z uznaniem pracowników socjalnych i studentów spotkała się większość specyficznych pytań TSR oraz skupienie się na mocnych stronach klienta. Trudności w akceptacji podejścia skoncentrowanego na rozwiązaniach leżą w przywiązaniu do idei diagnozy jako niezbędnego składnika pracy socjalnej oraz idei obiektywnej realności.

Social constructionism is one of the important contemporary theories used by social workers. Mary K. Rodwell, Stanley Witkin and Peter de Jong point to similarities between the assumptions of constructionism and social work, and to minor differences between them. Solution Focused Therapy is a model example of a constructionist practice. It uses unique types of questions, although therapists also use additional questions and interventions. Empirical research on the use of Solution Focused Therapy (SFT) by employees of social welfare centres was conducted, among others, in 2006 and 2019. The results of the opinion survey of social workers on the value and usefulness of SFT in their work were compared. The first study was conducted in 2006, i.e., at the beginning of the implementation of this method in social welfare centres in Poland. The second study was conducted in 2019 in social welfare centres in Małopolska voivodship. The respondents positively assessed the usefulness of some SFT elements in working with customers (and in their own lives), especially questions about exceptions, scaling questions and the increase in self-confidence. The author also conducted his own survey of the opinion of students of social work at the Jagiellonian University about the SFT course. Like social workers, the students spoke positively about the method in a comparable way. SFT weaknesses included omitting the customer's past, time consumption and the so-called “miracle question”. Typical difficulties for students in learning SFT are the following: ignoring customer resources, avoiding controversial and conflicting topics, and not considering the other party's opinion as a basis for changing their thinking. Conclusion: social work and education find partial use of SFT. Most of SFT's specific questions and focus on the customer's strengths were appreciated by social workers and students. Difficulties in accepting this method lie in the attachment to the idea of diagnosis as an essential component of social work and the idea of objective reality.