Wywiad narracyjny w badaniach w pracy socjalnej. Diagnozowanie problemów biograficznych i społecznych w zawodzie pracownika socjalnego

Praca socjalna, rozumiana jako działalność zawodowa, polega na udzielaniu ludziom wsparcia w oparciu o wcześniej przeprowadzoną diagnozę. Rozpoznanie sytuacji wymaga od pracownika socjalnego podjęcia określonych czynności badawczych, wśród których można wymienić m.in. gromadzenie materiału za pomocą wybranych technik i narzędzi, opracowanie danych czy prezentację wniosków. W polu szeroko rozumianej pracy socjalnej obecne są różne jakościowe podejścia oraz strategie badawcze, które stanowią adekwatny sposób wyjaśniania zjawisk społecznych, równocześnie regulacje formalno-prawne i kontekst instytucjonalny tworzą odmienne warunki dla prowadzenia badań w zawodzie pracownika socjalnego. Przyjęte rozwiązania metodologiczne, w postaci wzoru kwestionariusza rodzinnego wywiadu środowiskowego, wpisują się raczej w paradygmat normatywny, co ma określone konsekwencje dla analizy problemów społecznych. Jedną z technik (lub metod) tożsamą z polem zainteresowania i procedurami funkcjonującymi w zawodowo podejmowanej pracy socjalnej, a jednocześnie umożliwiającą zrozumienie ludzkich doświadczeń jest wywiad narracyjny. Gromadzone za jego pośrednictwem narracje pozwalają m.in. na diagnozowanie problemów biograficznych i społecznych oraz planowanie na tej podstawie działań pomocowych. Jednak z uwagi na wskazane w tekście bariery zmiana sposobu badania w kierunku podejścia interpretatywnego wydaje się mało prawdopodobna.

Social work, understood as a professional activity, consists in providing support to people on the basis of a previously conducted diagnosis. The diagnosis of a situation requires the social worker to undertake specific research activities, which include collecting data with the use of selected techniques and tools, processing data or presenting conclusions. In the field of widely understood social work, there are various qualitative approaches and research strategies which constitute an adequate way of explaining social phenomena, at the same time formal and legal regulations and the institutional context create different conditions for conducting research in the profession of a social worker. The adopted methodological solutions, in the form of a model questionnaire of a family environmental interview, are rather in the normative paradigm, which has specific consequences for the analysis of social problems. One of the techniques (or methods) identical to the field of interest and procedures functioning in professional social work, and at the same time enabling the understanding of human experiences, is the narrative interview. Autobiographical narratives collected through this method allow, among others, to diagnose biographical and social problems and to plan support activities on this basis. However, due to the barriers indicated in the paper, a change in the research method towards an interpretative approach seems unlikely.