Dać się porwać archiwum. Recenzja książki Lucyny Marzec, Papiery po Iłłakowiczównie. Archiwum jako przedmiot badań, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2022

Autor, recenzując książkę Lucyny Marzec, Papiery po Iłłakowiczównie. Archiwum jako przedmiot badań, podkreśla jej innowacyjność oraz sprawne połączenie praktyki i teorii badania archiwum na przykładzie konkretnego przypadku (archiwum Kazimiery Iłłakowiczówny), który generował szereg pytań, wątpliwości oraz koncyliacyjnych rozwiązań. Okażą się one pomocne przyszłym eksploratorom próbującym mierzyć się z archiwaliami pisarek i pisarzy. Marzec z pietyzmem rekonstruuje biografię autorki Szeptem oraz własne przygody wiążące się z koniecznością długotrwałego obcowania z archiwum i jego zawartością. Książka badaczki sytuuje się na przecięciu badań (auto)biograficznych i archiwalnych, dlatego konieczne było obudowanie rozważań nad spuścizną poetki ramą teoretyczną, która uwzględniałaby zarówno praktyki archiwizacyjne i możliwe scenariusze zachowań wobec tajemnic, autokorekt poetki, jak również praktyki autobiograficzne, które z rozmysłem stosowała Iłłakowiczówna, by utrwalić określony wizerunek. Autor recenzji komentuje nie tylko sposób, w jaki Marzec bada tytułowe „papiery”, lecz również liczne komentarze dotyczące warunków, jakie należy spełnić, by zadanie pisania biografii powiodło się. Książka Marzec może być wzorem dla kolejnych badaczek i badaczy oraz interesującą propozycją biografii pisanej z wnętrza archiwum, składającej się z wątków ogniskujących się wokół wszystkich działań pisarki należącej do kanonu literatury XX wieku.

Upon reviewing the book by Lucyna Marzec Papiery po Iłłakowiczównie. Archiwum jako przedmiot badań, the author emphasizes its originality and an apt combination of the practice and theory of archive research based on a specific case study (the archive of Kazimiera Iłłakowiczówna), which has raised a number of questions and doubts as well as prompted many conciliatory solutions. These solution may prove helpful to future scholars attempting to grapple with both women and men writers’ archives. Marzec meticulously reconstructs the biography of the author of Szeptem, as well as she gives account of her own adventures in dealing with the archive and its contents over a long period of time. The researcher’s book is situated at the intersection of (auto)biographical and archival research, necessitating a theoretical framework ample enough to accommodate both archival practices and possible scenarios of dealing with the poet’s secrets and self-corrections, as well as the autobiographical practices that Iłłakowiczówna deliberately employed in order to reinforce a particular image of herself. The author of the review comments not only on the way in which Marzec examines the ‘papers’ mentioned in the title, but also on the numerous comments concerning the prerequisites for a successful biography. Marzec’s book may serve as a model for subsequent researchers and an interesting proposal of a biography launched from the depths of the archive, featuring all the hallmarks of literary practices enshrined as the canon of the twentieth century.