Źródła do badań życia codziennego duchowieństwa parafialnego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów

Badania nad duchowieństwem parafialnym mają długą tradycję, ale dotychczas poświęcono niewiele uwagi życiu codziennemu księży, rozumianemu jako powtarzalne, regularne i rutynowe praktyki i doświadczenia. Celem niniejszego artykułu jest omówienie dostępności i zawartości materiałów dotyczących tego tematu oraz zachęcenie historyków do dzielenia się informacjami na temat wszelkich źródłowych śladów życia plebanów i wikariuszy. Omówione zostały źródła narracyjne (egodokumenty i literatura piękna), źródła kościelne (dokumentacja sądowa, testamenty, protokoły wizytacji biskupich i dziekańskich, akta kongregacji dekanalnych, inwentarze dóbr, księgi wpisów, metryki i kroniki parafialne) oraz źródła proweniencji świeckiej (korespondencja, supliki, akta fundacyjne, testamenty oraz rachunki).

Although research on parish clergy has a long tradition, little attention has been paid to the everyday lives of priests, understood as repetitive, regular, and routine practices and experiences. The aim of this article is to discuss the availability and content of materials related to this subject, as well as to encourage historians to share information about any primary sources concerning the lives of pastors and assistant priests. The discussed sources include narrative sources (egodocuments and belles-lettres), ecclesiastical sources (court documentation, wills, protocols of episcopal and deanery visitations, records of deanery congregations, inventories of goods, entry books, registers, and parish chronicles), and secular sources (correspondence, supplications, founding documents, last wills, and financial records).