Zastosowanie metody georadarowej w badaniach dawnej architektury: relikty gotyckiego kościoła w Trzygłowie/Trieglaff (gm. Gryfice, Pomorze Zachodnie)

Metoda georadarowa jest od wielu lat stosowana z powodzeniem w archeologii. Zaczyna być również standardem w nieinwazyjnych badaniach dawnej architektury. Największym problemem w implementacji tej metody na stanowiskach z reliktami architektonicznymi są rozległe warstwy gruzu, niwelacje, roślinność oraz elementy infrastruktury, które znacząco utrudniają pomiar oraz interpretację uzyskanych wyników. Pomimo tych ograniczeń, prawidłowo zaplanowane i wykonane badania georadarowe, nawet na niewielkim obszarze, mogą dostarczyć bardzo istotnych informacji dotyczących znajdujących się pod ziemią pozostałości dawnych budowli. Co więcej, wyniki profilowania georadarowego zintegrowane z danymi historycznymi pozwalają na trójwymiarową rekonstrukcję niezachowanego na powierzchni ziemi zabytku. Przykładem mogą być prezentowane w niniejszym artykule wyniki badań georadarowych reliktów gotyckiego kościoła św. Elżbiety w Trzygłowie (dawniej Trieglaff – wieś w gminie Gryfice, północno-zachodnia Polska). Świątynię tą rozebrano w 1955 roku. Wyniki rozpoznania geofizycznego w połączeniu z kwerendą materiałów archiwalnych pozwoliły na zobrazowanie przestrzenne (3D) wyglądu nieistniejącego już kościoła i niejako ponowne przywrócenie go lokalnej społeczności. Zaprezentowane tu podejście powinno być standardem w badanych architektonicznych zabytkowych budowli z użyciem metod nieinwazyjnych, co autor niniejszego opracowania proponuje określić terminem geofizyka architektury.

The ground-penetrating radar (GPR) method has been used for many years in archaeological research. However, this method is still not widely used in studies of past architecture. The biggest problem in implementing the GPR in sites with archaeological relics are the extensive layers of rubble, leveling, vegetation, and infrastructure elements which significantly hinder the measurement and interpretation of the results obtained. Despite these limitations, properly planned and executed GPR studies, even in a small area, can provide very significant information on the remains of ancient buildings located underground. Moreover, the results of GPR profiling, integrated with historical data, allow for a three-dimensional reconstruction of searched architectural relics, not preserved above ground. An example may be the results of an GPR studies, presented in this article, performed on relics of the Gothic church of St. Elisabeth at Trzygłów (village in the commune of Gryfice, north – western Poland). This building was demolished in 1955. The results of the geophysical reconnaissance combined with a search of archival material, made it possible to visualise spatially (3D) the appearance of the non-existent church and, so to speak, reintroduce it to the local community. It seems that such a comprehensive approach should be standard in contemporary geophysical research focusing on the relics of past architecture.