Analiza scenariuszowa rozwoju reaktorów wysokotemperaturowych w Polsce

W artykule przedstawiono opis technologii reaktorów wysokotemperaturowych (HTR), z wyszczególnionymi jej zaletami i wadami. Omówiono doświadczenia płynące z realizacji dotychczasowych projektów HTR na świecie, zarówno wersji demonstracyjnych, jak i wdrożeń komercyjnych. Przeprowadzono analizę zapotrzebowania na energię elektryczną, ciepło oraz wodór, które mogą być produkowane z wykorzystaniem HTR. Scharakteryzowano możliwości zaangażowania polskiego przemysłu w produkcję i wykorzystanie reaktorów wysokotemperaturowych. Przeprowadzono analizę SWOT metodą PEST, dotyczącą rozwoju HTR w Polsce. Przeprowadzone badania umożliwiły wyróżnienie dwóch czynników niepewności, to jest polityki energetycznej, prowadzonej przez rząd RP w sposób spójny lub chaotyczny, oraz otoczenia makroekonomicznego, wrogiego lub sprzyjającego inwestycji. W analizie krzyżowej tych czynników zidentyfikowano cztery wyróżnione obszary, będące podstawą do stworzenia scenariuszy rozwoju HTR w Polsce. Scenariusz Polska pionierem zakłada przekonanie otoczenia biznesowego o zasadności i opłacalności inwestycji, co przy sprzyjającej polityce państwa skutkuje budową pierwszego reaktora HTR. Scenariusz Dryf atomowy wskazuje na nieumiejętne zarządzanie oraz błędne decyzje na szczeblach politycznych, które sprawiają, że pomimo dużego zainteresowania technologią reaktorów wysokotemperaturowych wśród spółek energetycznych oraz konsumentów, dalsze prace nad tym projektem są ciągle odkładane na przyszłość. Scenariusz Polska bez atomu zakłada brak zainteresowania inwestorów w połączeniu z biernym stanowiskiem środowiska politycznego, co powoduje zaniechanie dalszych prac nad technologią HTR już w fazie projektowej. Natomiast w scenariuszu Pod prąd założono, że pomimo profesjonalnego podejścia rządu do rozwoju technologii HTR, brak inwestorów i zainteresowanych odbiorców sprawia, że projekt jest znacznie opóźniony w czasie i nie ma pewności, że kiedykolwiek zostanie sfinalizowany.

The article presents an overview of high temperature reactor (HTR) technology, with its advantages and disadvantages. The experience of existing HTR projects in the world, both demo versions and commercial implementations, is discussed. An analysis of the demand for electricity, heat and hydrogen that could be produced using HTR is performed. The ability of the Polish industry to engage in the production and use of high temperature reactors has been characterized. A SWOT analysis of HTR development in Poland is performed. It was implemented in accordance with the PEST methodology, which is to specify the relevance of political, economic, social and technological elements. Due to the aforementioned research, two axes of uncertainty factors can be distinguished: energy policy, conducted by the Polish government in a coherent or chaotic manner, and a macroeconomic environment, unfriendly or conducive to investment. The crossing of these factors identifies four areas that were the basis for the following development scenarios. The „Poland pioneer” scenario assumes the business environment of the legitimacy and cost-effectiveness of the investment, which with the favorable state policy results in the construction of the first HTR reactor. The “Atomic drift” scenario points to inadequate management and erroneous decisions at political levels that, despite high interest in HTR technology among utilities and consumers, continued work on this project is still postponed for the future. The „Poland without atom” scenario assumes a lack of interest among investors in connection with the passive attitude of the political environment, which leads to the abandonment of further work on the HTR technology. On the other hand, it is assumed in the „Upstream” scenario that despite the professional approach of the government in the development of HTR technology, the lack of investors and interested customers makes the project significantly delayed in time and there is no certainty that it will ever be finalized.