System opodatkowania producentów ropy naftowej w Federacji Rosyjskiej i jego wpływ na rozwój sektora naftowego

Jedną z metod regulacji państwowej najbardziej dochodowego sektora Rosji – naftowego – jest nadzór oraz kontrola nad systemem fiskalnym. Podstawowym podatkiem przy prowadzeniu działalności opartej na eksploatacji złóż jest podatek od wydobycia surowców mineralnych – NDPI. Dwunastoletnia praktyka stosowania NDPI pokazała, że obowiązujący system podatkowy nie jest w stanie sprostać bieżącym problemom sektora naftowego. Jest on nastawiony na konfiskatę bieżących przychodów, wygenerowanych dzięki sprzyjającej koniunkturze cenowej na rynkach światowych. Skala NDPI przez długi czas pozostawała płaska i nie uwzględniała unikalności parametrów poszczególnych złóż, a także stopnia ich wyeksploatowania. Dlatego system podatkowy obwarowano licznymi ulgami, mającymi na celu stymulowanie wydobycia z nowych złóż oraz tych o dużym stopniu wyeksploatowania. Pomimo wprowadzonych ulg, system podatkowy jest uzasadniony wyłącznie w odniesieniu do projektów, które nie wiążą się z poważnymi nakładami inwestycyjnymi. Lecz nie sprawdza się on przy realizacji kapitałochłonnych projektów w nowych regionach wydobywczych oraz na szelfach mórz północnych. Sytuacji w branży naftowej nie poprawi obowiązujący obecnie „manewr podatkowy” polegający na stopniowym obniżaniu ceł eksportowych i akcyzy kosztem podnoszenia podatku NDPI. Zainicjowane zmiany pozwolą na zwiększenie wpływów budżetowych z tytułu NDPI, lecz jednocześnie wpłyną na obniżenie dochodów podmiotów działających w sektorze, w szczególności tych firm, które mają duży udział w wydobyciu i przetwórstwie ropy. Obecna polityka podatkowa w sektorze naftowym nie bierze pod uwagę potrzeby stworzenia korzystnych warunków dla rozwoju branży, która bez odpowiedniego wsparcia ekonomicznego już w najbliższych latach zetknie się z deficytem inwestycji. Rosyjskie spółki naftowe pod koniec 2008 roku, na fali światowego kryzysu finansowego, zaczęły domagać się odejścia od NDPI, opartego na opodatkowaniu przychodów w stronę systemu, obierającego za podstawę opodatkowania zyski firm. Przy tym wysuwano żądanie zastosowania nowego systemu do wszystkich rodzajów złóż. W odpowiedzi na to, we wrześniu 2014 roku Ministerstwo Energetyki przygotowało propozycję zmian w opodatkowaniu sektora naftowego, opartego na NDD, podatku od wyniku finansowego, który za podstawę przyjmuje zysk operacyjny spółki pomniejszony o koszty inwestycyjne.

One of the methods of state regulation of the most profitable sector of the Russian Federation’s economy – the petroleum industry – is supervision and the fiscal system. The primary tax on extraction of mineral resources is the NDPI tax. A 12-year-old practice of the current tax system has shown that the NDPI is not able to cope with the current problems of the petroleum sector. It is focused on the confiscation of current revenues, generated by favourable prices on world markets. The NDPI’s scale remained constant over a long period of time and did not take individual parameters of fields, as well as their depletion stage into account. Therefore, the tax system was hedged around with many allowances, aimed at stimulating the exploration of new and mature fields. Despite that, the tax system is friendly only for projects that do not involve significant capital investments. This does not work, however, when it comes to capital-intensive projects in new regions as well as on the northern seas shelves. The situation in the oil industry will not be improved by the “tax manoeuvre” which is based on the gradual lowering of export duties and excise duties and the simultaneous increasing of the NDPI tax. This will enable the increase of budgetary revenues, but at the same time it will reduce the income of companies operating in the oil industry, in particular those companies that are heavily involved in crude oil production and processing. The current tax policy does not take into account the need to create favourable conditions for the development of the oil industry, which in the next few years may face a serious investment deficit. At the end of 2008, on the wave of the global financial crisis, Russian oil companies began to demand a departure from the NDPI tax, based on the taxation of income, and the selection of an alternative manner: the taxation of profits. In response to this, in September 2014, the Ministry of Energy drew up a proposal for changes of the oil industry’s taxation. That proposal is based on the NDD tax, which takes the company’s operating profit minus the capital costs as a basis.