W artykule przedstawiono produkcję węgla energetycznego u czołowych producentów
tego surowca, czyli w Chinach, USA i Indiach, oraz porównano z produkcją w Polsce
w latach 2008–2011. Zwrócono uwagę na ścieranie się dwóch przeciwstawnych poglądów
dotyczących dalszego wykorzystywania węgla kamiennego w energetyce. Jednym z nich jest
utrwalanie dominującej roli węgla w wytwarzaniu energii elektrycznej, z taką sytuacją mamy
do czynienia w Chinach oraz Indiach, i tendencją do zmniejszania zużycia węgla w produkcji
energii elektrycznej, co można zaobserwować na przykładzie USA i Polski. Skrajnym przypadkiem
są kraje tzw. „starej” Unii Europejskiej, zwłaszcza kraje skandynawskie oraz Francja,
dążące do niemal całkowitej dekarbonizacji gospodarki do końca obecnego stulecia.
Przyjmowane kolejne dyrektywy zaostrzające normy emisji szkodliwych substancji do atmosfery
wymuszają ograniczanie zużywania węgla w gospodarce. Produkcja energii elektrycznej
z węgla staje się coraz droższa, przez co inwestorzy wstrzymują się z podejmowaniem
decyzji o budowie nowych bloków energetycznych wykorzystujących węgiel
kamienny. Niepewność co do przyszłych cen uprawnień do emisji CO2 w pespektywie 2020
roku, spowodowało sytuację wyczekiwania, co wpływa niekorzystnie na proces budowy
nowych mocy wytwórczych, a także wymusza dużą ostrożność przy planowaniu nowych
inwestycji w kopalniach węgla kamiennego. Właśnie problem produkcji węgla kamiennego
energetycznego jest głównym tematem artykułu. Do analizy wybrano lata 2008–2011, czyli
lata kryzysu gospodarczego w świecie. Na wykresach przedstawiono jak kształtowała się
produkcja węgla energetycznego w tym okresie u czołowych producentów oraz w Polsce.
Z analizy wykresów oraz przewidywań ekspertów można wyciągnąć wnioski, że w Chinach
i w Indiach węgiel nadal będzie stanowił podstawowy surowiec do wytwarzania energii elektrycznej, a jego wydobycie, ewentualnie import, będzie wzrastać. Odmienna sytuacja
przedstawia się w USA oraz w Polsce. Spadające ceny gazu z formacji łupkowych w USA
spowodowały zmniejszenie zapotrzebowania na węgiel kamienny do produkcji energii elektrycznej.
To z kolei wpłynęło na obniżenie cen. Obecnie duża część amerykańskiego węgla
eksportowana jest między innymi do Europy. Jeśli jednak niskie ceny węgla będą się nadal
utrzymywały, to amerykańskie firmy podejmą działania zmierzające do ograniczenia wydobycia.
Niska podaż powinna skutkować wzrostem cen, co znowu zwiększy opłacalność
produkcji. Takie trendy mają charakter cykliczny i wynikają z dążenia do ustalenia się ceny
równowagi przy zmieniającym się popycie i podaży. Gdyby jednak ceny węgla nie zapewniały rentowności produkcji tego surowca przez dłuższy czas z pewnością właściciele
firm wydobywczych podejmą decyzję o ich likwidacji. Również w Polsce wydobycie węgla
energetycznego z roku na rok się zmniejsza. Wyjątek stanowił rok 2012, o który rozszerzono
analizę dla Polski, opierając się na najnowszych danych statystycznych. Zdaniem autora jest
to tylko chwilowy wzrost produkcji, który – ze względu na około 8-milionowe zapasy węgla
na składowiskach kopalnianych oraz niskie ceny u producentów zagranicznych – nie powtórzy
się w 2013 roku. Wzrostu zapotrzebowania na węgiel można spodziewać się po
ustąpieniu kryzysu gospodarczego.
Production of worldwide leading power coal producers, i.e. China, USA and India compared with
production of this raw material in Poland in a period 2008–2011 has been discussed in the present
study. Two inverse ideas of the hard coal future use in power engineering were also discussed. One of
these ideas comprises continuation of dominant role of hard coal in electric energy production what
takes place in China and India, and the other one comprises tendency of reduction of the hard coal use
in production of electric energy, as observed in USA and Poland. Extreme case comprises western
countries of European Union seeking to complete de-carbonization. Received further directives
tightening standards of harmful substances emission into the atmosphere forced reduction of the hard
coal use in state economy. Coal-based production of electric energy is more and more expensive and
investors refrain from making decisions connected with new hard coal-based power units building.
Climate and energy package, which came into force this year, resulted in waiting strategy, what
negatively influences process of new power plants and calls into question further functioning of hard
coal mines. Problem of the power hard coal is the main purpose of the present study. Period
2008–2011, i.e. period of global economy crisis, have been chosen into the analysis. Power coal
production comprising worldwide and in Polish producers is shown in the diagrams. On the basis of
diagrams and expert prediction we can conclude that in China and India hard coal will be used as the
basic raw material used for electric energy production, and it output, eventually import, will increase.
A different situation is observed in USA and Poland. The process of shale gas production in USA
resulted in reduction of the demand for hard coal used in electric energy production. This in turn
influenced the price reduction. Actually, a considerable part of American coal is exported, among the
others to Europe. However, if the low coal prices will be kept stable, US companies will undertake
actions aimed at reduction of the coal extraction. Low supply should result in price increase, what in
turn will improve the production profitability. Such trends have cyclic character and they result from a tendency of equilibrium price fixing with variable supply and demand. However, if the coal prices
wouldn’t assure the production profitability within a longer period, the owners of coal extraction
companies will take decision of their liquidation. Also in Poland the power coal extraction output is
continuously reduced, except the year 2012, in which the analysis was based on the newest statistical
data. According to the author’s opinion it is only a temporary production increase, which, with respect
to 9 million reserves stored in mine disposal sites and low prices of foreign producers, will not be
repeated in the near future.