Kolegialny model ustrojowy organu jako droga do pełnej niezależności polskiego regulatora sektora energetycznego

Postulat niezależności wydaje się być powszechnie uznawanym imperatywem pozwalającym właściwie i sprawnie funkcjonować każdemu organowi regulacyjnemu. To modelowe założenie w odniesieniu do europejskiego sektora elektroenergetycznego wypracowane zostało w ramach nieobowiązujących już uregulowań dyrektywy 2003/54/WE z dnia 26 czerwca 2003. Postanowienia przyjętej w lipcu 2009 r. dyrektywy 2009/72/WE uwydatniają przedmiotowy postulat, nadając mu rangę zasady niemalże ideowej. Stąd też budzi niepokój fakt, iż w Polsce odnotowuje się działania podejmowane w przeciwnym kierunku, tj. zmiany legislacyjne (2005 r. i 2006 r.) prowadzące do osłabienia niezależności krajowego organu regulacyjnego. Pomimo pewnych zabiegów mających odwrócić opisaną tendencję (2008 r.), w obliczu konieczności implementowania ww. dyrektywy 2009/72/WE, zmiany te są niewystarczające. Z uwagi na powyższe w opracowaniu przedstawiono propozycję przemodelowania polskiego systemu regulacyjnego, z obecnego organu jednoosobowego jakim jest Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, w organ o charakterze kolegialnym. W tak podjętym działaniuautor dostrzega szansę na wzmocnienie niezależności krajowego regulatora. Jako wzór autor opracowania przyjął Federalną Komisję Regulacji Energetyki funkcjonującą w systemie prawnym USA. Wartykule dokonano analizy podstawowych aktów prawnych normujących materię niezależności organów regulacyjnych w sektorze elektroenergetycznym w Unii Europejskiej i Polsce, odnosząc się zarówno do obowiązujących, jak i uchylonych już uregulowań. Dla porównania przedstawiono amerykańskie rozwiązania ustrojowe dotyczące Federalnej Komisji Regulacji Energetyki, w których autor starał doszukać się elementów wartych transponowania do polskiego systemu prawnego. Autor opracowania, charakteryzując istotę organów kolegialnych, przytacza poglądy przedstawicieli doktryny, wskazuje wady i zalety opisywanych gremiów oraz prezentuje własne stanowisko dotyczące przedmiotowej tematyki. Całość rozważań prowadzi do wskazania de lege ferenda propozycji legislacyjnych mogących – w ocenie autora – doprowadzić do właściwie rozumianej niezależności polskiego organu regulacyjnego.

The postulate of independence seems to be a commonly accepted imperative which enables every regulatory authority to operate properly and efficiently. This model assumption in accordance to European electric energy sector was elaborated within abrogated provisions of directive 2003/54/EC of 26 June 2003. Provisions of the directive 2009/72/EC adopted in July 2009 emphasize preceding postulate by promoting it to the rank ofthe nearly ideological rule. The factthat one can record in Poland actions in opposite direction (legislative changes conducted in 2005 and 2006 which as a result impaired the independence of national regulatory authority) rises therefore concern. Despite some endeavors, which were undertaken to reverse described tendency (legislative changes in 2008), in the face of the directive 2009/72/EC implementation’s necessity this amendments were insufficient. Due to foregoing the study presents a proposition of altering Polish regulatory system, from present one-man authority (the President of the Energy Regulatory Office) into the authority of a collective character. In this kind of action the author notices a chance for enforcing the independence of the national regulator. The author followsthe pattern of the Federal Energy Regulatory Commission which exists in the US legal system. The analysis of the fundamental legal acts, both those which are in force and those abrogated, regulating in the European Union and Polish energy sectors the issue ofregulatory authorities’ independence,has been performed in the article. American structural solutions, concerning Federal Energy Regulatory Commission, in which the author tried to find elements worthy transposing into Polish legal system, are presented in comparison. The author of the study, by characterizing the nature the collective authorities, mentions the opinions of the doctrine representatives, enumerates advantages and disadvantages of described bodies and presents his own standpoint concerning above mentioned matters. The entire considerations conduct to indication de lege ferenda legislatives propositions which can – in the authors’ view – lead to proper understanding of Polish regulatory authority’s independence.