Trajektorie podnoszenia świadomości w amerykańskich dokumentach drugiej fali feminizmu

Dzięki obserwacji współczesnego ruchu feministycznego można dostrzec zaskakujące nieraz połączenia z dokonaniami poprzednich pokoleń działaczek kobiecych, ujawniające się w reinterpretowanych wciąż od nowa strategiach działania, jak sięganie do osobistego doświadczenia. Podnoszenie świadomości, ukształtowane w czasie drugiej fali zachodniego feminizmu, wpłynęło na realizacje artystyczne, w tym na feministyczny film dokumentalny lat 70. Celem artykułu jest scharakteryzowanie różnych sposobów realizowania strategii podnoszenia świadomości w Janie’s Janie Geri Ashur (we współpracy z Peterem Bartonem, Marilyn Mulford i Stephanie Palewski, 1970), The Woman’s Film San Francisco Newsreel (1971) i Rape JoAnn Elam (1975). Przybliżywszy samą kwestię podnoszenia świadomości, autorka demonstruje, jak struktura grup podejmujących tę aktywność przekłada się na analizowane prace dzięki m.in. „opowieściom pestkom”, niehierarchicznym relacjom między filmowczyniami a bohaterkami czy chwytom naruszającym strukturę rzeczywistości.

Observation of the contemporary feminist movement brings to mind often surprising connections with the achievements of previous generations of feminist activists, revealed in the constantly reinterpreted strategies of action, such as reaching for personal experience. Shaped by the second wave of Western feminism, consciousness raising influenced artistic production, including feminist documentary filmmaking of the 1970s. The aim of the article is to characterize the various implementations of consciousness raising strategies in Janie’s Janie (dir. Geri Ashur in collaboration with Peter Barton, Marilyn Mulford, and Stephanie Palewski, 1970), The Woman’s Film (dir. San Francisco Newsreel, 1971) and Rape (dir. JoAnn Elam, 1975). After introducing the concept of consciousness raising itself, the author shows how the structure of consciousness raising groups is being translated into the analysed works by means of “kernel stories”, non-hierarchical relationships between female filmmakers and their subjects, or devices that violate the reality structure, among others.