Systemowe monitorowanie bezpieczeństwa w podziemiach kopalń

Przedstawiono ogólną strukturę produkcji węgla kamiennego, składającą się z technologii pomocniczych, tj. udostępniających i przygotowawczych oraz technologii podstawowych, tj. eksploatacyjnych i przeróbki węgla. Omówiono rozwój monitorowania parametrów bezpieczeństwa w kopalniach dostosowany do dominujących w danym okresie najważniejszych zagrożeń naturalnych, tj. początkowo do zagrożenia metanowego, następnie zagrożenia tąpaniami, a w ostatnim dziesięcioleciu do zagrożeń skojarzonych. Scharakteryzowano funkcje automatycznej aerometrii górniczej oraz jej poszczególne segmenty, które obejmują większość z możliwych do wystąpienia zagrożeń, w tym integrację z monitorowaniem zagrożenia tąpaniami. Zaprezentowano najnowsze rozwiązania systemowego monitorowania zagrozeń naturalnych w podziemiach kopalń z zakresu gazometrii, metanometrii, aerometrii, termohigrometrii oraz zjawisk sejsmicznych i mikrosejsmometrii. Omówiono znaczenie ciągłego monitorowania w sferze procesów produkcji i bezpieczeństwa pracy, polegające na podejmowaniu w odpowiednim czasie działań prewencyjnych.

There have been presented in the paper a general structure of hard coal production, which includes the auxiliary production technologies i.e. face-entry drivage and development works, and the fundamental production technologies i.e. the winning operations and coal preparation. There have been discussed development trends in monitoring of safety parameters in mines adapted to the most important natural hazards prevailed in a given period i.e. beginning initially from a methane hazard, then a rock burst hazard and finally in the last decade the associated hazards co-occurring with the above mentioned ones. There have been characterized the functions of the mining aerometry and its respective elements which include the majority of the possible hazards including also integration into rock burst monitoring. The most innovative solutions of the system monitoring of natural hazards occurring in the underground mines within gasometry, methanometry, aerometry, thermo- and hygrometry as well as seismic and microseismic events have been presented in the paper. A significance of the continuous monitoring within production of and work safety, consisting in taking preventive actions in opportune moments has been discussed.