Temporal changes of meadow and peatbog vegetation in the landscape of a small-scale river valley in Central Roztocze Przemiany zbiorowisk łąkowych i torfowiskowych w krajobrazie małej doliny rzecznej Roztocza Środkowego
The Szum is a right-side tributary of the Tanew River crossing the southern escarpment zone of the Central Roztocze
region (SE Poland). Downstream of the strict river break in a section between the 10th and 12th km of the river course in
the Szum valley, meadow and peatbog complexes have developed, associated with semi-hydrogenic and marshy soils. In an
area of approx. 13 ha of the most valuable non-forest habitats, a variety of plant communities have been identified, including
habitats of the Natura 2000 network and habitats that are protected under the Regulation of the Minister of the Environment
(2001). These are, for instance, meadow associations Lysimachio vulgaris-Filipenduletum, Lythro-Filipenduletum, Filipendulo
ulmariae-Menthetum longifoliae, Angelico-Cirsietum oleracei, and Cirsietum rivularis. The moss–sedge and sphagnum bog
communities comprise noteworthy associations Caricetum limosae, Rhynchosporetum albae, Caricetum lasiocarpae, Caricetum
paniceo-lepidocarpae, Caricetum davallianae, and Sphagnetum magellanici. These communities are composed of ca.
160 vascular plant species and 40 moss and liverwort species.
In 1999–2014, the greatest changes occurred within macroforb meadows, i.e. small Angelico-Cirsietum oleracei and
Cirsietum rivularis patches have been transformed into Lysimachio vulgaris-Filipenduletum, while some patches of the latter
association have been transformed into a Caricetum acutiformis rush. Several patches of bog-spring associations Caricetum
paniceo-lepidocarpae and Carici canescentis-Agrostietum caninae have been irretrievably destroyed. Sphagnetum magellanici
appears to be the least stable community among the preserved peatbogs. The changes of meadow and peatbog vegetation
observed for the last 15 years are a consequence of natural processes that take place in the river valley and to a large extent
human activity connected with the so-called small-scale water retention as well as the presence of a beaver colony in the
area and later the abandonment of this area by beavers. Despite the multidirectional changes, the peatbogs of the Szum
valley have retained their high species and phytocoenotic diversity, which indicates a substantial degree of naturalness.
Szum, rzeka IV rzędu, jest prawobrzeżnym dopływem Tanwi, przecinającym
strefę południowej krawędzi Roztocza Środkowego (SE Polska). Poniżej
ścisłego przełomu rzeki, na odcinku między 10. a 12. kilometrem biegu
rzeki, w dolinie Szumu wykształciły się kompleksy łąkowo-torfowiskowe
związane z glebami semihydrogenicznymi i bagiennymi o zróżnicowanej
trofii, od siedlisk oligo- po eutroficzne. Na powierzchni ok. 13 hektarów
najcenniejszych siedlisk nieleśnych zidentyfikowano szereg zbiorowisk
roślinnych, wśród których są siedliska sieci Natura 2000 oraz podlegające
ochronie na mocy Rozporządzenia Ministra Środowiska z 2001 roku. Są to
m.in. zespoły łąkowe: Lysimachio vulgaris-Filipenduletum, Lythro-Filipenduletum,
Filipendulo ulmariae-Menthetum longifoliae, Angelico-Cirsietum
oleracei, Cirsietum rivularis. Wśród zbiorowisk mszysto-turzycowych
i mszarów na uwagę zasługują zespoły: Caricetum limosae, Rhynchosporetum
albae, Caricetum lasiocarpae, Caricetum paniceo-lepidocarpae, Caricetum
davallianae i Sphagnetum magellanici. Zbiorowiska te buduje ok. 160
gatunków roślin naczyniowych i 40 gatunków mchów i wątrobowców.
W latach 1999–2014 największe zmiany nastąpiły w obrębie łąk ziołoroślowych:
niewielkie płaty Angelico-Cirsietum oleracei i Cirsietum rivularis
przekształciły się w Lysimachio vulgaris-Filipenduletum, a część płatów
tego ostatniego zespołu przekształciła się w szuwar Caricetum acutiformis.
Zniszczonych zostało bezpowrotnie kilka płatów młak Caricetum paniceo-
-lepidocarpae i Carici canescentis-Agrostietum caninae. Wśród zachowanych
torfowisk najmniej stabilnym okazało się zbiorowisko Sphagnetum magellanici.
Obserwowane w ciągu ostatnich 15 lat przemiany roślinności łąk
i torfowisk są wynikiem naturalnych procesów zachodzących w dolinie
rzecznej, ale w znacznym stopniu również działań człowieka w zakresie tzw.
małej retencji oraz bytowania, a następnie wycofania się kolonii bobrów.
Pomimo różnokierunkowych przemian, torfowiska w dolinie Szumu ciągle
jeszcze zachowują wysoką różnorodność fitocenotyczną i gatunkową, co
świadczy o znacznym stopniu ich naturalności.
Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies
Informacja
SZANOWNI CZYTELNICY!
UPRZEJMIE INFORMUJEMY, ŻE BIBLIOTEKA FUNKCJONUJE W NASTĘPUJĄCYCH GODZINACH:
Wypożyczalnia i Czytelnia Główna: poniedziałek – piątek od 9.00 do 19.00