Perfluorowane związki chemiczne w środowisku wodno-ściekowym

Perfluorowane związki chemiczne (PFC) są to substancje niezwykle trwałe, odporne na biodegradację, nie ulegają metabolizmowi w organizmach, w związku z tym mają zdolność do kumulacji w łańcuchach pokarmowych. PFC charakteryzuje wysoki potencjał transportu dalekiego zasięgu, co tłumaczy ich globalną dystrybucję. PFC były produkowane od lat pięćdziesiątych XX wieku i były szeroko stosowane. Ich produkcja systematyczne wzrastała aż do 2002 roku, kiedy producenci wycofali ich wytwarzanie. PFC są wykrywane na całym świecie w wodach, ściekach, osadach i organizmach żywych. Uważa się, że głównym źródłem PFC w wodach powierzchniowych są oczyszczalnie ścieków (zarówno komunalnych, jak i przemysłowych). Stężenia PFC w ściekach i osadach ściekowych dochodzą odpowiednio do kilkuset ng/dm3 i kilku tysięcy ng/g suchej masy. Niektóre analizy wykazały, że stężenia poszczególnych PFC w ściekach oczyszczonych są wyższe w porównaniu do ich zawartości w ściekach surowych, co wskazuje, że związki te mogą generować się z prekursorów w procesach biodegradacji. Wiele państw zaczęło wprowadzać akty prawne dotyczące regulacji występowania PFC w środowisku. W aktualnej Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/2184 w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi z dnia 16 grudnia 2020 r. rozszerzono zakres badań wody ujmowanej do zaopatrzenia w wodę poprzez dodanie do parametrów obowiązkowych między innymi perfluorowanych związków alifatycznych.

Perfluorinated organic compounds are extremely persistent, resistant to biodegradation, do not metabolize in organisms, and therefore have the ability to accumulate in food chains. PFCs have a high potential for long-range transport, which explains their global distribution. PFCs have been produced since the 1950s and have been widely used. PFC production increased steadily until 2002, when manufacturers phased out their manufacture. PFCs are detected worldwide in water, wastewater, sludge and living organisms. Wastewater treatment plants (both municipal and industrial) are believed to be the main source of PFCs in surface water. Concentrations of PFCs in wastewater and sewage sludge reach several hundred ng/dm3 and several thousand ng/g dry weight, respectively. Some analyses have shown that the concentrations of individual PFCs in treated wastewater are higher compared to their content in raw wastewater, indicating that these compounds can generate from precursors in biodegradation processes. Many countries have begun to introduce legislation to regulate PFCs in the environment. The current Directive of the European Parliament and of the Council (EU) 2020/2184 on the quality of water intended for human consumption, dated December 16, 2020, expands the scope of testing of water abstracted for water supply by adding perfluorinated aliphatic compounds, among other mandatory parameters.