How should we analyse historical works of architecture, urban planning, garden design, etc. An original methodology proposal for planning conservation, adaptation and promotion, as well as academic teaching

This paper presents an original methodology of analysing the heritage value of historical buildings, which can be useful both for structures, as well as urban, garden and landscape layouts. The methodology is based on treating analysis as a study of cause-and-effect chains: direct dependencies between a heritage site’s matter, its values and their postulated conservation. The proposed method of heritage site value analysis covers three stages of reasoning: collecting resources and determinants – their assessment based on objectivised criteria – formulating conclusions that solely communicate the necessity, feasibility and potential procedures to be applied to the monument to conserve its values and expose its features. The author presents a method that allows for accounting for all environmental aspects that are essential in planning the conservation and adaptive reuse of heritage sites and presents the suitability of the method in the academic education of future architects, urbanists and planners.

W artykule przedstawiono autorską metodykę sporządzania analizy wartości zabytkowych budowli historycznej, użyteczną zarówno w odniesieniu do obiektów architektury, jak i założeń urbanistycznych, ogrodowych, krajobrazowych. Istotą tej metodyki jest traktowanie analizy jako badania związków przyczynowo-skutkowych: bezpośrednich zależności między materią zabytku, jego wartościami i postulowaną ochroną tych wartości. Proponowany sposób analizowania zabytku pod kątem jego wartości obejmuje trzy etapy postępowania: zgromadzenie zasobów i uwarunkowań – ich ocenę w oparciu o przyjęte zobiektywizowane kryteria – formułowanie wniosków mówiących wyłącznie o konieczności, zasadności, możliwości postępowania z zabytkiem w celu chronienia jego wartości i eksponowania walorów. Autor zaprezentował sposób objęcia analizą wszystkich aspektów środowiskowych istotnych w planowaniu ochrony i adaptacji obiektów zabytkowych oraz omówił przydatność tej metody w edukacji akademickiej przyszłych architektów, urbanistów i planistów.