Pasjans na dwóch

Monografia Beaty Dorsz Nowojorski pasjans. Polski Instytut Naukowy w Ameryce. Jan Lechoń. Kazimierz Wierzyński. Studia o wybranych zagadnieniach działalności 1939-1969 jest pokłosiem wieloletnich badań i żmudnych kwerend, które dokumentują najwcześniejsze lata działalności nowojorskiego Polskiego Instytutu Naukowego i jego dwóch sztandarowych postaci – Jana Lechonia i Kazimierza Wierzyńskiego. Praca ma charakter dokumentalny i archiwizacyjny, ale autorce spod natłoku dat, faktów, zestawień, nazwisk udaje się przykuć uwagę czytelnika poprzez ożywioną narrację, błyskotliwe komentarze, ciekawostki, anegdoty. Dzięki temu otrzymujemy nie tylko rzetelne informacje na temat działalności Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce, ale także zostajemy wprowadzeni w atmosferę towarzyszącą życiu artystyczno-kulturalnemu amerykańskiej Polonii. Towarzyskie przetasowania, osobiste animozje, dyplomatyczne zabiegi i otwarte kłótnie, wreszcie pomysły na „dolarowe zrzutki” czy hojne darowizny dla polskich artystów-uchodźców dopełniają barwną opowieść o ludziach i instytucjach na emigracji. Dla literaturoznawcy wartościowe są tu informacje ilustrujące działalność krytyczną oraz naukową Lechonia i Wierzyńskiego. Obficie cytowane recenzje, omówienia oraz wykłady poświadczają aktywną ich działalność na rzecz kultury polskiej. Kompendium Beaty Dorosz otwiera rzeczywiście nowe kierunki badań nad środowiskiem emigracyjnym (i nie tylko) Nowego Jorku, dostarcza znakomitych kontekstów, w których interpretacja twórczości Jana Lechonia i Kazimierza Wierzyńskiego odsłania dodatkowe znaczenia.  

The monograph entitled "A New York Solitaire. The Polish Institute of Arts and Science of America. Jan Lechoń. Kazimierz Wierzyński. A Study of Selected Aspects of Its Activity in the Period 1939-1969" by Beata Dorosz is the outcome of a long-term study and laborious preliminary research which document the earliest years of the activity of the Polish Institute of Arts and Science of America and its two major personalities – Jan Lechoń and Kazimierz Wierzyński. Although the book is characterized by a documentary nature and is archive-oriented, full of dates, facts, lists and names, the author has managed to attract the readers’ attention by her lively narration, witty comments, titbits and anecdotes. Due to these, the readers are not only provided with reliable information on the activity of the Institute, but are also introduced to the atmosphere which accompanied the artistic and cultural life of the Polish community in America. Social reshuffling, personal animosities, diplomatic efforts, open quarrels and, finally, the ideas for the ‘dollar whip-rounds’, or generous donations for Polish artists-refugees, complement the colourful story about the people and organizations in emigration. At the same time, a specialist in literature will find here much quality information which illustrates the critical and scientific activity of Lechoń and Wierzyński. Liberally quoted reviews, discussions and lectures confirm their dynamic activity on the account of Polish culture. In fact, the compendium offered by Beata Dorosz delimits new directions of the research into the emigration milieu (and not only) of New York, and provides valuable contexts, in which the interpretation of Jan Lechoń’s and Kazimierz Wierzyński’s works reveal additional meanings.