Matka Polka Destruktorka – dwa oblicza dysfunkcyjnego macierzyństwa (na przykładzie Szopki Zośki Papużanki i Gorzko, gorzko Joanny Bator)

Celem artykułu jest ukazanie dwóch odmiennych obrazów dysfunkcyjnego macierzyństwa we współczesnej fikcjonalnej prozie polskiej na przykładzie powieści Gorzko, gorzko Joanny Bator oraz Szopki Zośki Papużanki. Pierwszy z nich, reprezentowany przez bohaterkę Violettę Serce z Gorzko, gorzko, wpisuje się w obecnym w literaturze trend kreowania postaci antymatki, która zazwyczaj postrzega dziecko jako „problem” albo nie potrafi bądź nie chce / nie może okazać mu uczuć. Drugi reprezentuje bezimienna matka z Szopki Zośki Papużanki, która utożsamia tzw. „matkę gastronomiczną”. Kobieta jest opersyjna wobec swojej rodziny, „torturuje ją” swoją autorytarnością. Analiza pozwala stwierdzić, że we polskiej prozie ostatnich dwóch dekad wciąż brakuje postaci matki-przyjaciółki, a trauma urodzenia się i dorastania w realiach PRL-owskich i rodzącego się kapitalizmu na trwale zagościła w świadomościach współczesnych pisarek, burząc optymistyczne nadzieje na udane pożycie rodzinne, jak i macierzyństwo.

The aim of the article is to present two different images of dysfunctional motherhood in contemporary fictional Polish prose on the example of the novel Gorzko, Gorzko by Joanna Bator and Szopka by Zośka Papużanka. The first of them, represented by the protagonist Violetta Serce of Gorzko, Gorzko, fits in the current literature trend of creating an anti-mother character, an enemy who usually perceives a child as a “problem” or is unable or does not want / cannot show him or her feelings, because motherhood it is an obstacle for her. The second is represented by the nameless mother of Zośka Papużanka's Szopka, who identifies the so-called "Gastronomic mother". The analysis shows that Polish prose of the last two decades still lacks the figure of a mother-friend, and the trauma of being born and growing up in the realities of the PRL’s and capitalism has permanently entered the minds of contemporary writers, destroying optimistic hopes for a successful family life and motherhood.