Natura modelowana - kształtowanie krajobrazu terenu poprzemysłowego w zaawansowanym stanie sukcesji

Nadawanie wartości użytkowej terenom poprzemysłowym może nie kończyć się na jednorazowym akcie zagospodarowania. Często za wstępną rekultywacją podąża kolejna zmiana, która również nie musi być ostateczna. Obiekty rekultywowane po pewnym czasie zyskują walory rekreacyjne. Może pojawić się wtedy potrzeba podkreślenia tych walorów, wymaga ona jednak poszanowania powstałych wartości przyrodniczych. Podobne wyzwanie pojawia się też, gdy teren zdegradowany pozostawiono na tyle długo bez ingerencji, że wystąpiły już na nim wartościowe procesy sukcesji naturalnej. Referat przedstawia w tym względzie przykłady kształtowania terenów otwartych z wykorzystaniem roślinności rodzimej i zachowaniem wysokich walorów estetycznych. Projekt modernizacji parku Tysiąclecia w Sosnowcu, próbuje utrzymać się w duchu Konwencji o Różnorodności Biologicznej oraz Europejskiej Konwencji Krajobrazowej. Podkreślane są tu wartości ekologiczne i estetyczne jakie może posiadać roślinność synantropijna, która w naturalnym procesie zasiedla teren. Idea ochrony biologicznej różnorodności sugeruje zmiany w szacie roślinnej podążające za naturalnymi warunkami siedliskowymi. Kwestia stosunku do elementów zastanych w terenie opracowania może przybierać formę maksymalnego zachowania, modelowania z poszanowaniem wartości, malowniczego upiększania i swobodnej kreacji. Wskazywana jest waga trwałości obiektu w czasie. W sferze wartości krajobrazowych ważne jest podkreślanie cech decydujących o tożsamości miejsca. Bez względu na przyjętą formę estetyczną obiektu zawsze istnieje możliwość włączenia roślinności rodzimej do jego kompozycji. Powinno to stawać się wręcz elementem codziennej praktyki projektowej a nie tylko rodzajem mody na ekologię.

Bringing brownfields into cultivation may not finish with single act of developing. Changes may follow and this process could not be ever stopped. Re-cultivated areas after some time gain leisure value. Then possibly may appear need of exposure and underlying rest values, and that require respect for already existing nature there. Similar challenge we face when the area was abandoned for a long time and succession reach high level. Some examples of open space design with natural flora of exceptional aesthetic are given. Conception of re-composition of the Tysiaclecia Park in Sosnowiec is trying to comprise assignations of Convention on Biological Diversity and European Landscape Convention. In the paper are emphasised ecological and aesthetic values of synanthropic vegetation succeeded in natural process. Idea of biodiversity protection suggests activities enhancing local habitat features by reducing number of introduced plants. That changes should follow real conditions of the habitat. Proposals according to attitude to existing plant cover could be divided as follow: maximal conservation, shaping with the respect to existing flora, picturesque ornamentation, and unconstrained creation. Theymay be either temporal or permanent. Identity values are of greatest importance. Despite an aesthetic style all greenery designs could use vernacular plants. That should be designers general custom, not only ephemeral fashion.