Dekada ONZ Edukacji dla Rozwoju Zrównoważonego (2005 - 2014) - geneza, cele i dotychczasowy przebieg

Od czasu kiedy powołana przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych Światowa Komisja do spraw Środowiska i Rozwoju w 1987 roku wprowadziła do oficjalnego obiegu termin "rozwój zrównoważony" minęło 20 lat. Podczas konferencji na szczycie ONZ pod hasłem Środowisko i Rozwój w Rio de Janeiro w 1992 r oficjalnie przyjęto filozofię rozwoju zrównoważonego jako wykładnię dalszego rozwoju ludzkości. Uzgodniony wtedy dokument Globalny Plan Działania Agenda 21 w paragrafie 36 zobowiązuje wszystkie państwa-strony porozumienia do "Promowania nauczania, kształtowania świadomości i szkolenia w zakresie rozwoju zrównoważonego i ochrony środowiska". Przy przygotowywaniu podsumowania osiągnięć w 10 lat po Rio przeprowadzono analizę wdrażania zasad rozwoju zrównoważonego w krajach sygnatariuszach Agendy 21. Wyniki prezentowane podczas kolejnego Szczytu ONZ na Temat Rozwoju Zrównoważonego w 2002 roku w Johannesburgu wskazywały, że również w dziedzinie edukacji i społecznej świadomości postępy są mniejsze niż należałoby się spodziewać. Dlatego też powierzono UNESCO przygotowania do oficjalnego ogłoszenia na lata 2005-2014 ogólnoświatowej Dekady Edukacji dla Rozwoju Zrównoważonego. W grudniu 2002 Zgromadzenie Ogólne NZ podjęło stosowną decyzję zobowiązując wszystkie państwa do przystąpienia do Dekady. Celem tej wielkiej międzynarodowej inicjatywy jest promowanie takiej edukacji, która będzie służyła wdrażaniu zasad rozwoju zrównoważonego kładąc nacisk zarówno na aspekty środowiskowe jak i ekonomiczne i społeczne oraz ich pełną współzależność. Dekada ma być wzmocnieniem i inspiracją dla wspólnego poszukiwania nowych programów i zadań oraz ustalania nowych standardów edukacji niezbędnych w stawianiu czoła podstawowym problemom ludzkości. Rozwiązywaniu wielu z tych problemów są również poświęcone równoległe programy UNESCO, które wspólnie się uzupełniając stawiają sobie zadania określone jako Cele Milenijne ONZ. W artykule omówiono dotychczasowe osiągnięcia i problemy we wdrażaniu Dekady EZR prezentowane na międzynarodowych konferencjach (w Bonn w 2006 r. i Berlinie w 2007) organizowanych przez UNESCO. Przedstawione są też polskie inicjatywy związane z przebiegiem Dekady min. działania Polskiej Grupy Roboczej do spraw Dekady EZR powstałej z inspiracji Centrum Badań nad Środowiskiem Uniwersytetu Warszawskiego i objętej honorowym patronatem Polskiego Komitetu UNESCO.

It has been twenty years since the Commission on Environment and Development established in 1987 by the UN General Assembly has introduced the term of "sustainable development". During the UN Summit Conference launched under the title "Environment and Development" in Rio de Janeiro in 1992, the philosophy of sustainable development has been officially adopted as a basis for the future development of human population. The agreed document - Global Action Plan Agenda 21 in its paragraph 36 obliges all party-states to agree on promoting education, developing awareness and training in the area of sustainable development and environmental protection. While summarizing the 10-year accomplishments achieved since the Rio Conference, an analysis of the sustainable development principles implementation has been carried out for the signatory countries of the Agenda 21. The results presented at the Johannesburg 2002 Summit on Sustainable Development showed that also in the area of education and rising public awareness the advancements are less successful than originally planned. Therefore UNESCO was requested to announce a worldwide Decade on Sustainable Development Education for the years 2005-2014. In December 2002 the UN General Assembly made a decision committing all states to join the Decade initiative.The objective of this international effort is to promote education that facilitates implementation of the sustainable development principles with special attention to the environmental and economic aspects as well as their mutual relationship. The decade is aimed to become a support and inspiration for seeking new education programmes and standards needed to face the challenges of the key problems of humanity. There is also a number of parallel, complementary UNESCO programmes which jointly address the tasks are referred to as UN Millenium Goals The article presents the up-to-date achievements and issues in the implementation of the Decade initiative presented at the international UNESCO conferences in Bonn in 2006 and Berlin in 2007. Polish initiatives related to the Decade are also presented including the activities of the Polish Working Group on the Decade SDE established by the Center of Environmental Research at the Warsaw University and under the honorary patronage of the Polish Committee of UNESCO.