Ujęcie z wnętrza rzeczy. Przypadek „Purpurowego morza” Amel Alzakout i Khaleda Abdulwaheda

W 2015 r. artystka wizualna Amel Alzakout uciekła z Syrii do Niemiec trasą prowadzącą przez Morze Śródziemne. Pół godziny po wypłynięciu łódka, na której znajdowało się 315 osób, zatonęła. Rozbitkowie spędzili 4 godziny w wodzie, a Alzakout, wyposażona w małą wodoszczelną kamerę (wcześniej zdążyła przypiąć ją sobie do nadgarstka), nagrała to, co działo się pod jej powierzchnią. Z nagrań tych powstał film dokumentalny zatytułowany Purpurowe morze (Purple Sea, 2020). Artykuł jest próbą uchwycenia jego wyjątkowości, również na tle innych dokumentów o podobnej tematyce, która przejawia się głównie w prezentowanym przez niego spojrzeniu. Spojrzenie to można byłoby określić mianem nieantropocentrycznego i nieeuropocentrycznego. Analizując dokument w tym kontekście, autorka proponuje, by odczytywać go jako obraz będący efektem szczególnego ujęcia rzeczywistości, które nazywa ujęciem z wnętrza rzeczy.

In 2015, visual artist Amel Alzakout fled from Syria to Germany across the Mediterranean Sea. Half an hour after departure, the boat, carrying 315 people, sank. The survivors spent four hours in the water, and Alzakout, equipped with a small waterproof camera (which she had previously clipped to her wrist), recorded what was happening under the surface. These recordings were used to make the documentary film titled Purple Sea (2020). This article is an attempt to capture its uniqueness, also against the backdrop of other documentaries with similar themes, which manifests itself mainly in the gaze it presents. This gaze could be described as non-anthropocentric and non-Europocentric. Analysing the document in this context, the author suggests that it should be read as an image which is the effect of a particular approach to reality, which she calls an approach from the inside of things.