Ukraińcy w Piotrkowie Trybunalskim w okresie międzywojennym (1920-1939)

Nieliczni Ukraińcy przebywali w Piotrkowie Trybunalskim już w okresie panowania carskiego. Najczęściej byli żołnierzami armii rosyjskiej. Także w czasie I wojny światowej pojawili się w Piotrkowie uchodźcy pochodzący z Ukrainy. Większa grupa Ukraińców przybyła do Piotrkowa po 1920 roku. Wojska Ukraińskiej Republiki Ludowej walczyły u boku Wojska Polskiego przeciwko sowieckiej Rosji. Ukraińcy nie zdołali jednak utworzyć niepodległego państwa, zaś wojska ukraińskie zostały internowane w Polsce. Obóz Internowanych nr 11 znajdował się w Piotrkowie, na terenie koszar Wojska Polskiego. Powstał na przełomie grudnia 1920 i stycznia 1921 roku, został zlikwidowany w listopadzie 1921 roku. Był to najmniejszy z podobnych obozów w Polsce. Przebywało w nim od 372 do 576 osób – żołnierzy i członków ich rodzin. Na tle innych podobnych placówek piotrkowski obóz dla internowanych wyróżniał się pod względem dobrej jakości warunków lokalowych. Faktycznie był miejscem stałego zakwaterowania, a nie izolacji. Żołnierze ukraińscy mieli w ciągu dnia możliwość opuszczania obozu i swobodnego poruszania się po mieście i jego okolicy. Mogli podejmować pracę zarobkową. Internowani mogli prowadzić działalność oświatową, kulturalną, religijną, sportową i wydawniczą, mogli tworzyć i prowadzić warsztaty rzemieślnicze. W obozie w Piotrkowie w 1921 roku funkcjonowało kółko kulturalno-oświatowe. Utworzono szkołę dla analfabetów. Organizowano kursy języków obcych oraz historii ukraińskiego piśmiennictwa. W obozie działał chór. Wydawano kilka czasopism. W Piotrkowie działał w 1921 roku Związek Internowanych Ukraińskich Studentów. Nie utworzono natomiast kaplicy, a internowani korzystali z piotrkowskiej cerkwi prawosławnej. Po rozwiązaniu obozu część byłych żołnierzy pozostała w Piotrkowie. W różnych latach przebywało ich w mieście około 140-170. Najlepiej wykształceni pracowali jako urzędnicy, inni jako robotnicy w fabrykach i rolnictwie. Część ożeniła się z Polkami, a ich potomkowie mieszkają w Piotrkowie do dziś.

There were already a few Ukrainians in Piotrków Trybunalski during the tsarist reign. Most often, they were soldiers of the Russian army. Refugees from Ukraine also appeared in Piotrków during World War I, and a large group arrived there after 1920. The troops of the Ukrainian People’s Republic fought alongside the Polish army against Soviet Russia. However, the Ukrainians did not manage to create an independent state, and the Ukrainian army was interned in Poland. Internment camp No. 11 was located in Piotrków, in the barracks of the Polish army. Established between December 1920 and January 1921, it was dissolved in November 1921. It was the smallest of such camps in Poland: there were between 372 and 576 soldiers and their family members there. Compared to other similar establishments, the internment camp in Piotrków stood out in terms of its good-quality housing. It was in fact a place of permanent residence rather than isolation. During the day, the Ukrainian soldiers were able to leave the camp and move freely around the city and its surroundings. They could also take up paid jobs. In addition, the internees could conduct educational, cultural, religious, sports, and publishing activities, as well as run craft workshops. There was also a cultural-educational club and a school for the illiterate internees. In the camp foreign language courses and classes in the history of Ukrainian writing were organized as well. There was also a choir, and several magazines were published. Finally, some of the young people were members of the Union of Interned Ukrainian Students. However, there was no chapel, and the internees used the Orthodox Church in Piotrków. After the camp was dissolved, some of the soldiers remained in Piotrków. Approximately, 140-170 of them lived in the city at various times. The best educated Ukrainians worked as clerks and others worked in factories and on farms. Some of them married Polish women, and their descendants have lived in Piotrków to this day.