Cyrkulacyjne uwarunkowania występowania mgieł i ograniczonej widzialności w Hornsundzie (Spitsbergen)

W artykule omówiono przebieg roczny występowania mgieł i ograniczonej widzialności poziomej (<1km) w Hornsundzie. Wykorzystano w tym celu dane o zjawiskach meteorologicznych w okresie od lipca 1978 do połowy listopada 2016 roku. Zbiór danych poszerzono o wyniki bardzo dobrej jakości obserwacji zgromadzonych podczas Międzynarodowego Roku Geofizycznego (lipiec 1957 – sierpień 1958). W Hornsundzie mgły występowały średnio podczas 34 dni w roku. Częściej, bo przez 55 dni, widzialność pozioma była ograniczona poniżej 1 km. Zjawiska te najczęściej pojawiały się latem (średnio 21 dni), zwłaszcza w lipcu podczas dni z adwekcją powietrza z południowego zachodu. Dysproporcja pomiędzy częstością występowania dni z mgłą i ograniczoną widzialnością była niewielka latem i osiągała maksimum w zimie kiedy widzialność pozioma jest ograniczona głównie przez intensywne opady śniegu lub zawieje i zamiecie śnieżne. W zimie największym prawdopodobieństwem występowania mgły (8 %) wyróżniała się sytuacja synoptyczna z centrum wyżu nad Spitsbergenem (typ Ca), zaś prawdopodobieństwo wystąpienia ograniczonej widzialności w typach cyklonalnych było większe (18%) niż w typach antycyklonalnych (6%).

Data on meteorological phenomenon from Polish Polar Research Station in Hornsund were used to recognize the annual course of fog days and days with horizontal visibility <1km and their relation to atmospheric circulation. Fog occur relatively often in the Arctic being noticed on 34 days a year. Days with limited horizontal visibility are even more frequent (55 days). The highest frequency of the phenomenon falls in summer (21 days), with the clear maximum in July (9 days), mainly on days with south-western air advection. On such days probability of the phenomenon in anticyclonic situation (SWa 56%) is 11% higher than in analogous cyclonic situation (SWc 45%). In summer the frequencies of fog and horizontal visibility <1km are similar. In other season disproportion in the frequency of these phenomena is bigger, particularly in winter. This indicates that in summer the limited visibility is usually due to fog while in other seasons it is related to intense snow precipitation, blowing snow or blizzards. South-western flow of air masses also favours the occurrence of fog and limited horizontal visibility in autumn. In spring these relations are slightly different. The highest probability of the phenomena is related to air advection from the west. Fog occurrence is favoured by Wa type (22%), while limited visibility is related to Wc type(31%). In winter fog probability increases on days with anticyclone centre located over Spitsbergen (Ca 8%). In these season the relation between fog occurrence and atmospheric circulation are quite different than between limited visibility and atmospheric circulation. Limited visibility probability in cyclonic situations (18%) is higher than in anticyclonic (6%), with the maximum in SEc (37%) and Cc (31%) types. In winter visibility is mainly limited by intense snow precipitation, blowing snow and blizzards, which are related to low pressure systems.