Anomalnie zimne miesiące na Alasce (1951-2010)

Opracowanie oparto na średnich miesięcznych wartościach temperatury powietrza z 15 stacji meteorologicznych na Alasce w okresie 1951-2010. Za anomalnie zimne uznano te miesiące, w których średnia temperatura powietrza była niższa od średniej 60-letniej co najmniej o 2 odchylenia standardowe. Zbadano częstość występowania, zasięg przestrzenny i przebieg roczny anomalnie zimnych miesięcy (AZM) oraz przedstawiono ich charakterystyki termiczne. Ponadto przeprowadzono próbę powiązania występowania AZM z Dekadową Oscylacją Pacyficzną (PDO). W rozpatrywanym okresie stwierdzono 285 AZM. Obejmowały one od 1 do 11 stacji równocześnie. Wielkości anomalii mieściły się w zakresie od 1,1°C do 17,0°C. Najwięcej AZM wystąpiło w 20-leciu 1961-1980, a najmniej w okresie 2001-2010. Zaobserwowano znaczny spadek częstości AZM po zmianie fazy PDO z negatywnej na pozytywną w 1976 roku i stwierdzono, że zdecydowana większość AZM (79%) wystąpiła podczas ujemnych wartości tego wskaźnika, co wskazuje na jego duże znaczenie w kształtowaniu warunków termicznych na Alasce.

The aim of this paper is to present anomalously cold months (ACM) in Alaska during the period of 1951-2010 and to refine the linkage of Pacific Decadal Oscillation (PDO) with their occurrence. The study is based on average monthly temperature data recorded during the period of 1951-2010 from 15 weather stations located in Alaska. The anomalous month was defined as having an average\ temperature different from the long-term mean (1951-2010) by at least 2 standard deviations. There were 285 ACMs observed. They appeared most often in Cold Bay (25) and stations located in central Alaska (Fairbanks, Big Delta, Northway; 22-24). Most frequently they occurred from February to April and in November and December. ACMs occurred at up to 11 weather stations simultaneously, however the majority of them was observed at a single station or at two or three neighboring stations (of the stations included in the study). The scale of the anomaly ranged from 1.1°C to 17.0°C (Northway, February 1979). There were 12 two- to four-month series of ACMs. The highest number of ACMs occurred during the decade 1961–1970 and the lowest in 2001-2010. There is a clearly visible decrease in the frequency of ACMs after the PDO shift from dominantly negative to positive values in 1976. The great majority of ACMs (79%) occurred during the negative values of the PDO index. The correlation coefficient of average monthly temperatures and PDO values was highest in the southeastern part of Alaska (up to 0.75) and from November to May. It was the lowest in the arctic part of the state and from June to September. Monthly temperature anomalies in Alaska are mainly driven by the atmospheric circulation patterns. ACMs coincide with the advection of cold air masses from the north. Also local effects, which include radiative cooling, temperature inversions and local katabatic winds contribute greatly to the occurrence of ACMs in Alaska.