Rozkosze eksplozji, rozkosze przerwań

Artykuł jest recenzją książki Sebastiana Jagielskiego Przerwane emancypacje. Polityka ekscesu w polskim kinie 1968-1982 (2022). Publikacja dotyczy wybranych filmów powstałych między Marcem '68 a wprowadzeniem stanu wojennego, charakteryzujących się formalną i tematyczną nadmiarowością, które autor umieszcza w precyzyjnie oddanym kontekście instytucjonalnym i społeczno-politycznym. Kategorię ekscesu, odczytywaną między innymi w kluczu teorii queer, autor traktuje jako symptom niewykorzystanego potencjału progresywnych ruchów kontrkulturowych zduszonych przez konserwatywną rewolucję początku lat 80. – symptom umożliwiający jednak skonstruowanie mniejszościowej narracji o polskiej kulturze, odmiennej od hegemonicznego modelu pamięci narodowo-katolickiej.

The article is a review of Sebastian Jagielski’s book Przerwane emancypacje. Polityka ekscesu w polskim kinie 1968-1982 [Interrupted Emancipations: Politics of Excess in Polish Cinema 1968-1982] (2022). The book presents several films that were made between the Polish March 1968 political crisis and the introduction of the martial law in 1981, depicting them within a detailed institutional and socio-political landscape. The films share the trait of formal as well as thematic excess, which is regarded by the author, e.g. through his reference to queer theory, as a symptom of the ultimate futility of the countercultural progressive agenda, suppressed by the conservative revolution of the early 1980s. This symptom, however, enables the author to weave a minoritarian narrative about the Polish culture which stands in stark contrast to the dominant nationalist-catholic memory.