Przegląd literatury na temat zjawiska kongestii i zakłóceń ruchu w systemie transportowym miasta w aspekcie modelowania podróży

System transportowy podlega różnym zakłóceniom, których źródeł należy szukać zarówno w obszarze funkcjonalno-użytkowym (np. brak odpowiedniej efektywności w odniesieniu do wielkości popytu), w obszarze techniczno-eksploatacyjnym (np. roboty drogowe prowadzące do całkowitego lub częściowego zamknięcia elementów sieci), jak również w obszarze związanym z czynnikami losowymi (np. niekorzystne warunki atmosferyczne, działania terrorystyczne, wypadki i kolizje drogowe). Zdarzenia te prowadzą do zmniejszenia przepustowości elementów sieci transportowej oraz obniżenia poziomu swobody ruchu. W efekcie tego często powstaje zatłoczenie (kongestia) a wywołane nim straty czasu powodują spadek jakości przemieszczania. W artykule, na podstawie dostępnej literatury, przedstawiono przegląd i klasyfikację czynników wpływających na występowanie kongestii i zakłóceń w ruchu drogowym. Konsekwencje zakłóceń w sieci drogowej są znacznie szersze niż wzrost czasu podróżowania i powinny być rozpatrywane jako problem zredukowanej efektywności całego systemu transportowego w mieście. Proces powstawania ruchu w systemie transportowym opisywany jest często w postaci czterostopniowego (klasycznego) modelu podróży jako efekt sekwencyjnego podejmowania decyzji dotyczących potrzeb i czasu przemieszczania (transportu), wyboru miejsca docelowego, środka transportu oraz drogi przemieszczania. W takim ujęciu szeroki zakres oddziaływania zakłóceń wiąże się z koniecznością uwzględnienia ich wpływu na każdym z etapów procesu decyzyjnego.

Transportation system is expose to different disturbances, the sources of that could be found not only in functional and practical area (e.g. lack of proper efficiency of demand value), technical and operating area (e.g. road works carry on to total or partial closure of road network elements) but in the area related to random events (e.g. unfavourable weather conditions, terrorist actions, road traffic accidents and collisions). The events lead to the decrease of capacity of transportation network and to reduction of level of traffic freedom. As a result there is a congestion on the roads and waste of time causing the decrease of travel quality. The review and classification of factors influencing on congestion and disturbances appearance in road traffic have been given in the paper. The consequences of disturbances in road network are more extended than only increase of travel time and they should be considered as a problem of reduced capacity of transportation system in a city. The process of traffic arisen in transportation system is often described in form of four-step (classical) model as an effect of sequential process of taking a decision towards necessities and travel time, choice of destination, means of transport and route of travel. This approach leads to the necessity of taking into account disturbances and their influence at each step of decision process.