The role of circadian rhythms and indiyidual differences in human attention in road transport safety

In the paper the role of human attention in road transport safety was considered. In the first part, various, known in psychology aspects of attention such as: selectiveness, scanning, divided attention, shifting and sustain attention were described. Further, research about drivers attention were characterized. From this perspective, especially significant are data associated with divided attention and selectiveness. It was proved that responding simultaneously to secondary task decreases concentration on driving. In this article, the meaning of individual differences in attentional functioning was emphasized. Empirical data suggests that high generał intelligence subjects have bigger capacity of attention than individuals with low general intelligence. Another factor that influences attention is age. Younger drivers (age 23 - 46) under demanding conditions, such as sohing multiple tasks, perform better than older drivers (age 58 - 76). In the last part the work focuses on circadian rhythms in human attention and their impact on transport safety. Many studies suggest that road accidents exhibit variations with circadian (peak at 03:00), weekly and seasonal period. Besides that, many researchers were interested in dynamics of attentional functioning during the day. Results indicate different patterns of responses with respect to different aspects of attention and chronotype.

W pracy przedstawiono znaczenie uwagi człowieka w bezpieczeństwie transportu drogowego. W pierwszej części zostały omówione różne, spotykane w psychologii, aspekty uwagi takie jak: umiejętność selekcji źródła informacji, zdolność do przeszukiwania pola percepcyjnego, podzielność uwagi, przerzutność oraz przedłużona koncentracja. Następnie zaprezentowane zostały badania nad uwagą u kierowców. W tym zakresie szczególnie istotne wydają się być dane dotyczące podzielności uwagi i selektywności. Wykazano, że wykonywanie dodatkowego zadania towarzyszącego jeździe samochodem obniża koncentrację na prowadzeniu. W artykule pokazano również znaczenie różnic indywidualnych w zakresie uwagi. Badania pokazują, że osoby o wysokiej inteligencji ogólnej mają większą pojemność uwagi, niż osoby o niskiej inteligencji. Innym czynnikiem, który wpływa na uwagę jest wiek. Młodsi kierowcy (w wieku 23 - 46) lepiej funkcjonują w warunkach podwójnego zadania, niż osoby starsze (58 — 76 lat). W ostatniej części pracy skupiono się na dobowych rytmach uwagi. Wiele studiów empirycznych pokazuje, że wypadki drogowe charakteryzują się zarówno dobową (szczyt o godz. 03:00 rano), tygodniową jak i roczną rytmiką. Oprócz tego wielu badaczy zajmowało się zmianami w koncentracji uwagi w ciągu dnia. Wyniki tych badań sugerują inny wzorzec reakcji w zależności od aspektu uwagi oraz chronotypu.