Początki biskupstwa kamieńskiego w świetle materiałów archiwalnych z XII i początku XIII wieku

Biskupstwo kamieńskie było bezpośrednią kontynuacją biskupstwa pomorskiego powołanego oficjalnie do życia na mocy bulli papieża Innocentego II w 1140 r. Ta obserwacja możliwa jest poprzez analizę zapisów znajdujących się w poszczególnych dokumentach pomorskich, gdzie nowa tytulatura stopniowo wypiera starsze określenie. Proces ten kończy symbolicznie data 1220 r., gdy tamtejsza ukształtowana diecezja jest już konsekwentnie nazywana kamieńską. Zamyka się w ten sposób prawie stuletni okres budowy organizacji kościelnej na Pomorzu Zachodnim, zainicjowany poprzez dwie wyprawy misyjne św. Ottona z Bambergu (1124/1125 oraz 1128 r.). Pierwsi ordynariusze pomorscy: Adalbert, Konrad I, Zygfryd i Sygwin kontynuują dzieło zapoczątkowane przez biskupa Bambergu. Dbają o rozwój chrystianizacji na podległych im ziemiach, poprzez włączanie się w procesy książęcych fundacji klasztornych, a także konsekrując nowe kościoły. Można odnieść wrażenie, że tereny ujścia Odry wyprzedzają organizacyjnie to, co dzieje się na pozostałych ziemiach polskich. M.in. w 1176 r. w Kamieniu Pomorskim na mocy decyzji księcia pomorskiego Kazimierza I powstaje kapituła katedralna posiadająca prawo wolnego wyboru biskupa. W stosunku do innych polskich diecezji proces ten zainicjowano więc co najmniej trzy dekady wcześniej. Jednak pierwsza potwierdzona źródłowo elekcja biskupa Konrada II ma miejsce dopiero w 1219 r. Podobnie kwestią dyskusyjną jest wskazanie daty uzyskania egzempcji przez diecezję kamieńską. W świetle przytoczonych argumentów autor skłania się za jej ustanowieniem, nie tak jak jest przyjęte w historiografii w XII w. lecz w pocz. XIII stulecia. Wiele zasygnalizowanych w artykule spraw wymaga jeszcze dalszych badań.

Kamień bishopric was a direct continuation of Pomeranian bishopric, officially established by papal bull of Pope Innocent II in 1140. It can be observed when analysing the records in individual Pomeranian documents, where the new title gradually phases out the older one. This process symbolically ends in 1220, from which onwards the established diocese is consistently described as Kamień diocese. This was a conclusion of almost a hundred years period of building Church structures in Western Pomerania, initiated by two missions of St. Otto of Bamberg (1124/1125 and 1128). First ordinaries in Pomerania: Adalbert, Conrad I, Siegfried and Sygwin have continued the work commenced by Bishop of Bamberg. They took care to ensure progress of Christianization of their lands, by participating in monastery founding processes and consecrating new churches. One could also get an impression, that the territories around Odra mouth have predated, in terms of organization, developments in other Polish lands. Among other things, 1176, by decision of Duke of Pomerania Casimir I, a cathedral chapter was formed in Kamień, with a right of free election of bishops. Thus, compared to other Polish dioceses, the process was initiated at least three decades earlier. However, the first election on record confirmed by the sources, that of Bishop Conrad II, has taken place only in 1219. A similarly debatable issue is the date of exemption granted to Kamień diocese. In light of presented arguments, the author leans towards the opinion that it was established not, as accepted in historiography, in 12th century, but rather at the beginning of the 13th century. Many of the issues mentioned in the article require further research.