On February 24, 2022, the world faced a very different reality. The armed aggression of the Russian Federation affected not only the Ukrainian state, but also had a huge impact on the politics of numerous countries, especially those bordering with Ukraine, including Poland. The scale of destruction and the form of aggression expressed by Russia astounded not only the Ukrainian part, but also other countries of the world. The consequences of the war have proven to be horrific. The time since the armed assault has become Poland’s largest refugee crisis after the Second World War and also the largest one in Europe. The aforementioned refugee crisis also bears the hallmarks of a migration crisis (and so it was assumed in the considerations) due to the record number of refugees who arrived in Poland in the first days of the Russian-Ukrainian war. The challenge Poland faced was not only the scale of the influx of people, but also the short time in which the influx has occurred. The new situation required Poland to prepare a coherent action plan between public authorities, local governments, NGOs and citizens. The aim of this paper is to present the most important activities undertaken by the National Firefighting and Rescue System (NFRS) to help war refugees from Ukraine in 2022. The scale of actions taken in the wake of the situation at that time was described on the example of the activity of the State Fire Service (SFS) and Volunteer Fire Brigades (VFB) participating in activities aimed at minimising the refugee crisis. In addition, thanks to the diagnostic survey carried out among the local community (residents of border towns), it was possible to diagnose the level of sense of security of those who, while providing help, experienced the effects of the military crisis in Ukraine. Despite the fact that the presented conflict does not meet the formal prerequisites for armed conflict, as according to Article 1 of the Third Hague Convention of 1907, the initiation of armed action must be supported by a prior formal act of war declaration, the paper assumes that this armed conflict will be called a war (Schindler, Toman, 1988). The conducted research focused on an analysis of reports and statements on the type, scope and size of tasks imposed on the National Firefighting and Rescue System units and the role of the fire service in the process of combating the migrant crisis. Analyses were performed of activities carried out by the National Firefighting and Rescue System units in the first seven months of the conflict, i.e. from February 24, 2022 to October 11, 2022. It should be added that the activities implemented by the guards have not been completed and on various levels are being continued until now. The paper makes use of the available literature and legal acts, and a special analysis was carried out based on statistical data obtained from the National Headquarters of the State Fire Service of Poland and the Border Guard Headquarters. An assessment of the role played by the NFRS in the process of combating the migration crisis in Poland, in the view of Russian-Ukrainian war in 2022, also made use of data obtained from a diagnostic survey of the target research group of 181 people who are active witnesses of the actions taken, often shoulder to shoulder with SFS and VFB. The above methods allowed a detailed presentation of the range of activities of the selected National Firefighting and Rescue System units in combating the migration threat and showed the wide spectrum of their involvement, effectiveness, efficiency and rapidity. The results showed new research areas that would be worth paying more attention to in future research processes.
24 lutego 2022 roku świat stanął w obliczu zupełnie innej rzeczywistości. Zbrojna agresja Federacji Rosyjskiej dotknęła nie tylko państwo ukraińskie, ale miała ogromny wpływ na politykę wielu państw, zwłaszcza graniczących z Ukrainą, w tym Polski. Skala zniszczeń i forma agresji wyrażona przez Rosję zaskoczyła nie tylko część ukraińską, ale także inne kraje świata. Konsekwencje wojny okazały się przerażające. Czas od zbrojnej napaści stał się dla Polski największym kryzysem uchodźczym po II wojnie światowej, a także największym w Europie. Wspomniany kryzys uchodźczy nosi również znamiona kryzysu migracyjnego (i tak też zakładano w rozważaniach) ze względu na rekordową liczbę uchodźców, którzy przybyli do Polski w pierwszych dniach wojny rosyjsko-ukraińskiej. Wyzwaniem, przed którym stanęła Polska, była nie tylko skala napływu ludzi, ale także krótki czas, w jakim napływ ten nastąpił. Nowa sytuacja wymagała od Polski przygotowania spójnego planu działania pomiędzy władzami publicznymi, samorządami, organizacjami pozarządowymi i obywatelami. Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie najważniejszych działań podejmowanych przez krajowy system ratowniczo-gaśniczy (KSRG) na rzecz pomocy uchodźcom wojennym z Ukrainy w 2022 r. Skala działań podejmowanych wobec ówczesnej sytuacji została opisana na przykładzie aktywności Państwowej Straży Pożarnej (PSP) i Ochotniczych Straży Pożarnych (OSP) uczestniczących w działaniach minimalizujących kryzys uchodźczy. Dodatkowo, dzięki przeprowadzonemu wśród społeczności lokalnej (mieszkańców miejscowości przygranicznych) sondażowi diagnostycznemu, możliwe było zdiagnozowanie poziomu poczucia bezpieczeństwa osób, które udzielając pomocy, doświadczyły skutków kryzysu militarnego na Ukrainie. Pomimo tego, że przedstawiony konflikt nie spełnia formalnych przesłanek konfliktu zbrojnego, gdyż zgodnie z art. 1 III konwencji haskiej z 1907 r. rozpoczęcie działań zbrojnych musi być poparte uprzednim formalnym aktem wypowiedzenia wojny, w pracy przyjęto, że ten konflikt zbrojny zostanie nazwany wojną (Schindler, Toman, 1988). Przeprowadzone badania skupiły się na analizie raportów i zestawień dotyczących rodzaju, zakresu i wielkości zadań nałożonych na jednostki krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego oraz roli straży pożarnej w procesie zwalczania kryzysu migracyjnego. Analizie poddano działania realizowane przez jednostki krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego w pierwszych siedmiu miesiącach trwania konfliktu, tj. od 24 lutego 2022 r. do 11 października 2022 r. Należy dodać, że działania realizowane przez straż nie zostały zakończone i na różnych płaszczyznach trwają do chwili obecnej. W pracy wykorzystano dostępną literaturę, akty prawne, a szczególną analizę przeprowadzono na danych statystycznych uzyskanych z Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej oraz Komendy Głównej Straży Granicznej. W ocenie roli KSRG w procesie zwalczania kryzysu migracyjnego w Polsce, w obliczu wojny rosyjsko-ukraińskiej w 2022 roku, wykorzystano również dane uzyskane z sondażu diagnostycznego docelowej grupy badawczej liczącej 181 osób, będących aktywnymi świadkami podejmowanych działań, często ramię w ramię z PSP i OSP. Powyższe metody pozwoliły na szczegółowe przedstawienie zakresu działań wybranych jednostek krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego w zwalczaniu zagrożenia migracyjnego oraz pokazały szerokie spektrum ich zaangażowania, skuteczności, efektywności i szybkości działania. Wyniki wskazały nowe obszary badawcze, na które warto byłoby zwrócić większą uwagę w przyszłych procesach badawczych.
