Efektywność nakładów energii w rolnictwie polskim w latach 2004-2014

W pracy oszacowano efektywność nakładów energii w latach 2004–2014 na podstawie danych GUS o zużyciu i cenach energii oraz o wartości produkcji globalnej, końcowej i towarowej oraz wartości dodanej w rolnictwie polskim. W okresie objętym analizą koszty energii zużytej w rolnictwie, liczone w cenach bieżących, zwiększyły się o 50,9%. Jednocześnie nastąpił wzrost wartości produkcji globalnej o 51,9%, wartości dodanej brutto – o 61,7%, produkcji końcowej – o 65,6%, a produkcji towarowej – o 67,7%. Najmniejszy, w porównaniu ze stanem z 2004 r., wzrost efektywności nakładów energii w rolnictwie w 2014 r. (o 0,7%) odnotowano w przypadku przyjęcia produkcji globalnej za miernik wartości produkcji rolniczej, a największy (o 11,1%) – w przypadku produkcji towarowej. Najniższą efektywność nakładów energii w okresie objętym analizą stwierdzono w 2005 r., a najwyższą – w 2014 r., z tym że w przypadku przyjęcia za miernik wartości produkcji rolniczej produkcji globalnej efektywność ta była w 2007 r. nieznacznie (o 0,4%) wyższa niż w 2014 r. Obniżenie efektywności nakładów energii w 2005 r. było spowodowane zmniejszeniem wartości produkcji rolniczej o 6,2–12,6%, zależnie od przyjętej kategorii tej produkcji, w warunkach jednoczesnego zwiększenia o 19,5% kosztów zużytej energii w porównaniu z poprzednim rokiem. Relatywnie wysoka efektywność nakładów energii w 2014 r. była spowodowana obniżką cen większości nośników energii, w tym zwłaszcza oleju napędowego, którego udział w strukturze kosztów energii w rolnictwie jest dominujący.

Efficiency of energy inputs in the years 2004–2014 were estimated based on Central Statistical Office (GUS) data on consumption and prices of energy as well as on value of gross, final, market output and gross value added in Polish agriculture. During the examined period costs of energy, in current prices, increased by 50.9%. At the same time the growth of gross output in Polish agriculture by 51.9%, gross value added – by 61.7%, final output – by 65.6%, and market output – by 67.7% was noted. The lowest, as compared with 2004, increase of energy efficiency in 2014 (by 0.7%) was noted when a measure of the agricultural production was gross output and the highest one (by 11.1%) – in a case of market output. During the examined period, the lowest efficiency of energy inputs was observed in 2005 and the highest one – in 2014 even though in a case of assuming the gross output as a measure of agricultural production, the efficiency in 2007 was slightly (by 0.4%) higher than in 2014. The decrease of efficiency of energy inputs in 2005 resulted from reduction of agricultural production by 6.2–12.6%, according to the category of above mentioned production, under condition of increase of energy costs at the same time by 19.5%, as compared with the previous year. Relatively high energy inputs efficiency in 2014 resulted from drop of prices of most energy carriers, especially of the Diesel oil, which has a dominant share in costs of energy structure in agriculture.