Relacje o bitwie konotopskiej z 1659 roku w zbiorach polskich archiwów

Stoczona na początku lipca 1659 r. bitwa konotopska stanowi bardzo ważny epizod w historii XVII-wiecznej, walczącej o niezależność, Ukrainy. Jest istotną częścią dziejów unii hadziackiej, gdyż to niewykorzystane zwycięstwo przyczyniło się do upadku hetmana Iwana Wyhowskiego i idei unii, popychając Kozaczyznę w stronę Moskwy. Wokół tego starcia wojsk kozackich, wspieranych przez Tatarów, z armią moskiewską i wiernymi carowi Koza-kami zaporoskimi narosło wiele sprzeczności, począwszy od ilości wojsk biorących w nich udział, aż po jego przebieg. Wynikało to z faktu rozbieżności informacji zawartych w wykorzystywanych przez historyków źródłach. Dokumenty prezentowane w artykule mają wielkie znaczenie dla poznania przebiegu walk pod Konotopem. Przechowywane są w AGAD i w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie. Trzy spośród czterech prezentowanych powstały zaledwie kilka dni po bitwie, a ich autorem jest sam hetman kozacki, Iwan Wyhowski. To zaś czyni z nich bardzo cenne źródła informacji.

The Battle of Konotop took place in early July 1659 and was a very important episode in the history of fighting for the independence of Ukraine in seventeenth-century. It became an important part of The Union of Hadiach [Гадяч] history, since this wasted victory contributed to the collapse of Hetman Ivan Vyhovsky [Іван Виговський] as well as the idea of union, and as a result “pushed” Cossacs toward Moscow. There are numerous doubts around this battle of Cossack troops supported by the Tatars against the army of Moscow and faithful to Tsar Zaporozhian Cossacks; beginning with the number of troops taking part in the battle, ending with its course. This is because of the contradictory information contained in the sources used by historians. Documents presented in this article are of great importance for understanding the course of battle of Konotop. They are preserved in the Central Archive of Historical Records (AGAD) and the Jagiellonian Library in Kraków. Three of the four presented documents emerged just days after the battle, and were written by Ivan Vyhovsky, Cossack hetman. This in turn makes them very valuable source of information.