Występowanie i oznaczanie progestagenów w środowisku wodnym

Progestageny są grupą żeńskich hormonów płciowych, wydzielanych głównie wraz z moczem zwierząt i ludzi, które zawsze były obecne w środowisku. Egzogenne progestageny są składnikiem leków, głównie skojarzonych z estrogenami, stosowanych obecnie powszechnie w medycynie, w hormonalnej terapii zastępczej i antykoncepcji. Powoduje to, że związki te są obecne w ściekach komunalnych i szpitalnych, w wodach gruntowych i powierzchniowych oraz osadach dennych rzek. Intensywny rozwój technik oznaczania tych związków, głównie chromatograficznych, umożliwia określenie profili stężeniowych progestagenów w środowisku wodnym. Przedstawiono zakresy zawartości tych związków w środowisku wodnym. Z uwagi na potwierdzony nieobojętny wpływ obecności tych związków na organizmy żywe, istnieje potrzeba opracowania objętej walidacją, szybkiej, powtarzalnej i precyzyjnej procedury oznaczenia tych związków. Omówiono podstawowe techniki chromatograficzne stosowane przy oznaczeniu progestagenów w środowiskowych próbkach wodnych, wraz z omówieniem samego procesu identyfikacji oraz potrzeb analitycznych w tym zakresie.

Progestogens are female sex hormones. They are mainly excreted with human and animal urine and have always been present in the environment. Exogenous progestogens are components of drugs, especially of those estrogens-based, which are commonly used in medicine, hormone-substitutive therapy, as well as in contraception. Those factors are responsible for the presence of progestogens in municipal and hospital sewage, ground and surface waters, as well as in the bottom sediments of rivers. The developments in analytical methods (especially in the chromatographic ones) for the determination of progestogens made it possible to characterize the progestogen concentration profiles in the water environment. Based on the literature reports, this paper presents the range of concentrations at which these compounds occur in the water environment. Taking into consideration the confirmed harmful effect of progestogens on living organisms, it is desirable to develop a quick and accurate analysis method that can be repeated and valuated. The basic chromatographic methods for determining the concentrations of progestogens in water samples are discussed. Consideration is also given to the process of identifying particular progestogens and to the resulting analytical needs.