Consensus in Business Tendency Surveys: Comparison of Alternative Measures

In this article, we aim to compare various methods of evaluating consensus in qualitative business surveys in which respondents express expectations on the ordered scale. A reliable method of measuring degree of consensus would provide researchers with valuable information, offering a leading indicator of respondent sentiment. However, there is no single generally accepted mathematical measure applicable to evaluating agreement among respondents. Several approaches are mentioned in previous studies, including indicators based on statistical dispersion, Shannon entropy, and multi-dimensional simplex. We present measures of consensus defined in literature and discuss their advantages and limitations. We then employ these indicators to expectations expressed in Polish business tendency survey in manufacturing, and compare results across various economic variables. In several cases, we find patterns in the behavior of measures of consensus: expected prices are characterized by the highest degree of consensus among respondents, and expected production and orders – by the lowest degree of consensus. We also find linkages between the degree of consensus and degree of optimism among respondents as measured by the balance statistic for prices, employment, and general business conditions.

W niniejszym artykule porównujemy różne metody oceny konsensusu w testach koniunktury, w których respondenci wyrażają oczekiwania na skali uporządkowanej. Wiarygodna metoda pomiaru siły konsensusu w oczekiwaniach respondentów dostarczyłaby ekonomistom cennych informacji, stanowiąc wiodący wskaźnik nastrojów podmiotów gospodarczych. Nie ma jednak jednej ogólnie przyjętej miary matematycznej służącej do oceny zgodności między wyrażanymi przez respondentów opiniami. W literaturze wymienianych jest kilka miar, w tym wskaźniki oparte na miarach dyspersji, entropii i wielowymiarowym simpleksie. W artykule przedstawiamy zdefiniowane w literaturze miary konsensusu oraz omawiamy ich zalety i ograniczenia. Następnie wykorzystujemy te wskaźniki do analizy oczekiwań wyrażonych w teście koniunktury w przetwórstwie przemysłowym w Polsce i porównujemy wyniki dla różnych zmiennych ekonomicznych. W kilku przypadkach znajdujemy powtarzalne schematy w zachowaniu miar konsensusu: oczekiwania cenowe charakteryzują się najwyższym stopniem konsensusu, a oczekiwania na temat produkcji i zamówień – najniższym. Wskazujemy również powiązania między stopniem konsensusu a stopniem optymizmu wśród respondentów mierzonym statystykami bilansowymi w przypadku cen, zatrudnienia i ogólnej sytuacji gospodarczej.