O potrzebie nowych regulacji dotyczących zawodu archeologa

Celem artykułu jest analiza przepisów regulacyjnych dotyczących wykonywania zawodu archeologa na gruncie Ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Autor przeprowadza krytyczną analizę ustawowych wymagań co do kwalifikacji osób kierujących badaniami archeologicznymi albo samodzielnie wykonujących takie badania. W wyniku analizy dochodzi do wniosków dwojakiego rodzaju. Po pierwsze, że obecne unormowanie zostało niedostatecznie sprecyzowane, przez co stanowi przedmiot rozbieżnych interpretacji i – co nie mniej istotne – nie zapewnia stabilności sytuacji prawnej samych archeologów. Po drugie, że jak na zawód o dużym znaczeniu społecznym analizowana regulacja jest wręcz fragmentaryczna. W drugiej części artykułu autor prezentuje pogląd, że regulacja dotycząca zawodu archeologa powinna zostać poprawiona i uzupełniona o cały kompleks przepisów odnoszących się do odpowiedzialności zawodowej, które obejmowałyby co najmniej katalog przewinień zawodowych wraz z karami, w tym karą wydalenia z zawodu. Ponadto autor proponuje utworzenie publicznego rejestru archeologów uprawnionych do kierowania badaniami archeologicznymi oraz określenie podstawowych powinności kierującego badaniami archeologicznymi.

The purpose of the article is to analyse the regulatory provisions concerning archaeology as a profession based on the Act of 23 July 2003 on the protection and care of historical monuments. The author undertook a critical analysis of the statutory requirements regarding the qualifications of those who direct archaeological research or independently perform such research, as a result of which he reaches two conclusions. First, that the current regulations are not sufficiently precise, and therefore are subject to contradictory interpretations and, moreover, that they do not ensure the legal stability of the archaeologists themselves. Secondly, that for a profession of such great social importance, the regulations analysed seem only fragmentary. In the second part of the article, the author presents the view that the regulation of archaeology as a profession should be improved and supplemented with a comprehensive set of legal provisions relating to professional responsibility, which would include at least a list of professional offenses with respective penalties, including expulsion from the profession. In addition, the author proposes implementing a public register of archaeologists authorized to direct archaeological research and a definition of their basic duties.