„Close reading” fotografii reporterskiej: Nick Ut, „Groza wojny”

Artykuł przynosi wnikliwą analizę produktywnych semantycznie cech struktury wizualnej fotografii Groza wojny, którą wykonał Nick Ut pod miejscowością Trảng Bàng omyłkowo zaatakowaną napalmem. Wyjątkowy charakter słynnego zdjęcia polega na tym, że mimo okoliczności skrajnie zawężających pole wyboru w zakresie momentu jego wykonania, perspektywy i kompozycji kadru, szczęśliwym trafem udało się zarejestrować na kliszy obraz nadzwyczaj wymowny i nośny znaczeniowo. Określeniu jego semantyki służą porównania z oryginalnym, nieprzyciętym kadrem, ze zdjęciem tej samej sytuacji, które Ut wykonał moment później, a przede wszystkim szczegółowa analiza struktury obrazu. Ukazuje ona istotne cechy charakterystyczne dla języka obrazów narracyjnych, konstytuujące ścisłą zależność semantyki od rygoru kompozycji jako syntaksy. Za ich sprawą zdjęcie zyskuje niezwykle wyrazisty charakter ikoniczny nie tylko w tym sensie, że stało się rodzajem „ikony” utrwalającej obraz konkretnego epizodu wojny w zbiorowej świadomości i historycznej pamięci, ale przede wszystkim ikoniczny w znaczeniu, które określiła koncepcja ikoniki Maxa Imdahla.

The essay brings an exhaustive analysis of the semantically productive features discernible in the visual structure of the photograph The Terror of War, taken by Nick Ut near the mistakenly napalm-bombed town of Trảng Bàng. The unique nature of the famous photograph lies in the fact that, despite circumstances that were extremely restrictive in terms of the timing, perspective and composition of the frame, by a sheer stroke of luck it proved possible to capture on film an image that is extremely meaningful and semantically loaded. The semantics of the image was determined by the author by comparing this image and the original frame with a photograph of the same situation taken by Ut a moment later, as well as, above all, through a detailed analysis of the image’s structure. This structure reveals the essential characteristics of the language of narrative images, which constitute the close dependence of semantics on the rigour of composition as syntax. Through them, the photograph acquires a highly expressive iconic character, not only in the sense that it has become a kind of an “icon” perpetuating the image of a specific event in collective consciousness and historical memory, but above all in the sense defined by Max Imdahl’s conception of the iconics.