Kolno i Kurpiowszczyzna w „Dziennikach” Michała Römera

Michał Römer (Mykolas Römeris 1880–1945) był znanym polskim i litewskim prawnikiem, dziennikarzem i działaczem społeczno-politycznym. Pozostawił po sobie monumentalne dzienniki, spisane w 30 tomach. Opisał w nich rzeczywistość carskiej Rosji (guberni kowieńskiej i wileńskiej), czasy I wojny światowej, wojnę domową w Rosji, walki o niepodległość Polski i konflikt polsko-litewski o Wilno. Prezentował codzienność oraz swoje prywatne, często bardzo intymne, sprawy. W interesującym nas okresie służył w Legionach Piłsudskiego, był więźniem obozu w Szczypiornie, a po zwolnieniu zgłosił do pracy w powstającym polskim wymiarze sprawiedliwości. Ze względów osobistych przyjął pracę sędziego pokoju w nieznanym sobie zupełnie Kolnie, na północy Mazowsza, na Kurpiowszczyźnie. Przebywał tam od 14 września 1917 do 13 listopada 1918 roku. Okazał się być bardzo dobrym sędzią, zaskarbił sobie szacunek miejscowej ludności, do której odnosił się z sympatią, krytycznie jednak oceniając niektórych ziemian i księży. W swoich pamiętnikach opisał codzienność tej małej miejscowości oraz przedstawił portret jej mieszkańców.

Michał Römer (Mykolas Römeris 1880-1945) was a famous Polish-Lithuanian lawyer, journalist and activist. He wrote monumental diaries in 30. volumes. He described in them the reality of the tsarist Russia (Kovno and Vilna Governorates), World War I, the civil war in Russia, the struggle for independence of Poland and the Polish-Lithuanian conflict. He also presented everyday life and his personal affairs. He served in the Polish Legions and as a lawyer, after the release from the camp for soldiers in Szczypiorno, he was involved in work in the judiciary. He chose the function of judge of peace in north Mazovian region, in Kurpie District, in small town Kolno. He lived there from 14 September 1917 to 13 November 1918. He described public and everyday life of the city and region’s inhabitants.