Павел I глазами Д. Мережковского и В. Ходасевича

Postać tego cara przez długie dziesięciolecia mało interesowała historyków. Dopiero w stulecie śmierci imperatora cenzura zezwoliła na druk materiałów pamiętnikarskich wyjaśniających okoliczności jego zabójstwa. Materiały te wykorzystali dwaj pisarze - Mereżkowski w dramacie Paweł Pierwszy oraz Chodasiewicz w nieukończonej powieści-żywocie (tytuł umowny - Paweł I). Obydwaj autorzy starają się dać obiektywną ocenę roli cesarza jako człowieka i panującego, a nawet dążą do zrehabilitowania tego władcy, uznawanego dość powszechnie i tendencyjnie za „szaleńca na tronie”.