Wydarzenia lat 1860–1864 odgrywały ważną rolę w podejmowanych przez cały wiek XIX próbach, o różnym zakresie i wymiarze, restytucji państwa polskiego. Warta bliższych analiz wydaje się analiza korespondencji, stanowiącej zapis emocji, poglądów, opinii, komentarzy, rejestrację problemów codzienności. Celem rozważań jest ukazanie poglądów, opinii, ocen, postaw Elizy Krasińskiej wobec wydarzeń w Królestwie Polskim w latach 1861–1864, w okresie demonstracji patriotycznych, polityki koncesji, powstania styczniowego. Eliza Krasińska zetknęła się z rewolucją w Rzymie. To nowe doświadczenie ukształtowało jej postawę wobec rewolucji jako wydarzenia społecznego. Traktowała je jako zagrożenie dla bezpieczeństwa, różnych grup społecznych, własnej rodziny. W listach Krasińskiej znalazły się opisy wydarzeń z lat 1860–1864, w tym pogrzebu pięciu poległych uczestników pokojowej manifestacji w Warszawie, ugodowej polityki Aleksandra Wielopolskiego, zamachów na Aleksandra Lüdersa i wielkiego księcia Konstantego, zesłania Andrzeja Zamoyskiego, aresztowań, represji, rewizji w Warszawie w maju i czerwcu 1863 r. Prezentowane w listach poglądy były zbieżne z wyobrażeniami i ideami arystokracji i bogatego ziemiaństwa. Oznaczały dezaprobatę dla gwałtownych, rewolucyjnych metod działania, w tym walki zbrojnej.
The events of 1860–1864 played an important role in efforts, varying in scope and dimension, made throughout the 19th century to restore the Polish state. The matter of attitudes of various circles of society and its individual members towards various forms of political action and insurrectionary struggles seems to deserve a closer analysis. Such a purpose may be served by study of correspondence. Letters constitute important records of emotions, views, opinions, extended comments, and register many problems of everyday life. Perhaps examination of letters written by specific individuals would yield answers to questions concerning individual attitudes with regard to the events of 1860–1864. It may be interesting to determine, who personally supported the idea of armed conflict, was it a large group of people, what social strata were they associated with. The purpose of this study is an attempt to present the views, opinions, assessments, and attitudes of Eliza Krasińska regarding events in the Kingdom of Poland in the years 1861–1864, i.e. during the period of patriotic demonstrations, the policy of concessions, and the January Uprising. During the events of the Springtime of Nations in Rome, Eliza Krasińska directly experienced a revolution. This was a new experience in her life. It probably shaped her attitude towards revolution as a social phenomenon. She considered it a threat to her own safety, as well as that of various social groups and her own family. Krasińska's letters contain descriptions of many events from the years 1860–1864, including the funeral of five fallen participants of a peaceful demonstration in Warsaw, the conciliatory policy of Aleksander Wielopolski, assassination attempts on Aleksander Lüders and Grand Duke Konstantin, the exile of Andrzej Zamoyski, arrests, repressions, and searches in Warsaw in May and June of 1863. The views presented in the letters were consistent with the ideas and perceptions found in the circles of the aristocracy and wealthy, landed gentry. They denote disapproval of violent, revolutionary methods of action, including armed combat. Krasińska favoured the idea of evolutionary change by means of negotiation on the grounds of existing law. She should be regarded as an advocate of legalistic and loyalist measures, with misgivings towards armed and revolutionary movements.
