Ewolucja systemów wsparcia doradczego na świecie - od doradztwa państwowego do prywatnych usług doradczych

Zaprezentowane analizy ewolucji doradztwa rolniczego zostały wykonane w oparciu o studia literaturowe dotyczące procesu rozwoju systemów doradczych w świecie. Zostały przedstawione wyzwania doradztwa rolniczego w powiązaniu z przeglądem historycznym doradztwa i jego początkami wywodzącymi się ze starożytnej Mezopotamii i Chin. Zostały one udoskonalone w Europie na początku XIX wieku, a osiągnęły pełny rozwój w Stanach Zjednoczonych w późnych latach XIX i na początku XX wieku. Obserwacja przemian systemów doradztwa wskazuje na coraz większy udział prywatnych organizacji doradczych na rynku usług dla rolników, zwłaszcza od lat osiemdziesiątych XX wieku. Jednocześnie następuje zmiana funkcji i zadań doradztwa państwowego, wobec mniejszej zdolności do zaspokajania potrzeb doradczych rolników i krytykowanej słabszej sprawności i zdolności do racjonalnego gospodarowania publicznymi środkami finansowymi. Przegląd kończy analiza współczesnych, nowoczesnych form wsparcia doradczego z wykorzystaniem technologii informatycznych, które jak się wydaje nie będą w stanie wyeliminować bezpośrednich kontaktów z doradcami. Specyfika zamieszkiwania w środowiskach wiejskich, położonych peryferyjnie, wywołuje u rolników potrzeby utrzymywania relacji społecznych. Powoduje to ograniczenie znaczenia udostępniania usług doradczych do serwisów internetowych i baz danych z tendencjami zachowania kontaktów osobistych z pracownikami instytucji doradczych.

In the article there have been presented literature based analyses of agricultural extension concerning the process of extension systems development in the world. There have been presented challenges to be coped with by those systems as well as a historical survey of agricultural extension whose origin dates back to ancient Mesopotamia and China. Those systems were improved at the beginning of the XIX century, to come to full bloom in the United States, in the late years of the XIX and the beginning of the XX century. Observation of extension systems indicates that the offer of private extension has been increasing, especially since the 80s of XX century. At the same time, a shift in function and tasks offered by the state owned extension companies has been reported as their ability to fulfill farmers’ needs, work efficiency and poor management of public financial means came in for criticism. The survey finishes with an analysis of contemporary extension support forms using information technologies which appear unable to eliminate direct contact of counselors with their clients. Specificity of living in peripherally situated rural areas, make farmers willing to maintain social relations. This means that making extension services and data bases more available via the Internet is not of primary importance as the farmers tend to keep personal contact with agents of extension companies.