Conodonts from the Tremadocian chalcedony beds, Holy Cross Mountains (Poland)

Conodonts extracted by means of hydrofluoric acid from the Upper Tremadocian chalcedony beds of the Holy Cross Mts. are described. Two multielemental simple-cone apparatuses are recognized: Drepanoistodus deltifer pristinus (Viira) and Acodus? sp. Drepanoistodus deltijer (= Paltodus deltifer) Zone is subdivided into D. deltifer pristinus and D. deltifer deltifer Subzones. Correlation of the subzones over northern Europe, and approximate intercontinental correlation, are established. Possible differences in internal structure are recognized between the Tremadocian cordylodids and simple cones.

Warstwy chalcedonowe tremadoku Gór Świętokrzyskich są źródłem doskonale zachowanych skamieniałości będących już przedmiotem kilku opracowań paleontologicznych. W niniejszej pracy opisano konodonty wypreparowane przy pomocy kwasu fluorowodorowego z chalcedonitów pobranych z przekopu w Wysoczkach koło Bogorii, a w mniejszym stopniu także z odsłonięć w Wilczej Górze koło Szumska i w wąwozie Chojnów Dół koło Zbilutki (fig. 1). Zebrana kolekcja liczy ponad 500 nadających się do oznaczenia okazów. W występującym tu zespole wyróżniono dwa gatunki wieloelementowe: Drepanoistodus deltifer pristinus (Viira) i Acodus? sp. oraz cztery gatunki monoelementowe: Scolopodus peselephantis Lindström, Prooneotodus tenuis (Müller), P. cf. gallatinii (Müller) i Westergaardodina cf. fossa Müller. Opisane po raz pierwszy aparaty Drepanoistodus deltifer pristinus i Acodus? sp. są najprymitywniejszymi z dotychczas poznanych wieloelementowych aparatów konodontów stożkowych. Opisany zespół reprezentuje poziom konodontowy Drepanoistodus deltifer obejmujący warstwy ceratopygowe regionu bałtyckiego. Poziom ten w oparciu o dotychczas opisane konodonty oraz zespół opisany w niniejszej pracy podzielono na dwa podpoziomy: dolny - D. deltifer pristinus i górny - D. Deltifer deltifer. Granicę tych podpoziomów wyznacza pojawienie się Paroistodus numarcuatus (Lindström). Zespół konodontów z warstw chalcedonowych reprezentuje podpoziom dolny i jest najbardziej zbliżony do zespołu poznanego z dolnej części serii Varangu w północnej Estonii (Viira 1970, Viira et al. 1970, Mägi i Viira 1976). Przeprowadzono korelację wyróżnionych podpoziomów w regionie bałtyckim (tablica 1) oraz przybliżoną ich korelację międzykontynentalną (tablica 2). Brak w opisanym zespole konodontów z rodzaju Cordylodus nie dowodzi ich braku w osadzie. Stwierdzono, że są one mniej odporne na działanie kwasu fluowodorowego niż konodonty stożkowe, mogły więc ulec całkowitemu zmiszczeniu podczas maceracji. Praca została wykonana w ramach problemu międzyresortowego MR II/3, finansowanego przez Polską Akademię Nauk.