Wybrane prawnoorganizacyjne aspekty funkcjonowania przemysłu górniczego w Polsce

Przemysł górniczy w Polce cechują rozbudowane rozwiązania prawnoorganizacyjne. Niektóre z nich poddano analizie w niniejszym artykule. Obszar badawczy wyznaczają wybrane rozwiązania prawne zawarte w Ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (tekst jednolity: Dz.U. 2021 poz. 1420 z późn. zm.) oraz Ustawie z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (tekst jednolity: Dz.U. 2021 poz. 162). W artykule zastosowano metodę analizy rozwiązań normatywnych. Artykuł ma dwa podstawowe cele. Pierwszym z nich jest sprawdzenie, czy wymogi zawarte w art. 2 ustawy Prawo przedsiębiorców (przepis ten stanowi o tym, że każdy może podejmować, wykonywać i kończyć działalność gospodarczą w sposób wolny i na równych prawach) zostały spełnione przez obowiązek uzyskania koncesji na działalność górniczą (zob. art. 21 ust. 1 ustawy Prawo geologiczne i górnicze). Sformułowano hipotezę, że ten obowiązek spełnia wymogi z art. 2 ustawy Prawo przedsiębiorców, ale w ograniczonym zakresie, co nie wykracza jednak poza ramy ustalone regulacjami zawartym w ustawie Prawo przedsiębiorców. Drugi cel artykułu polega na ocenie prawnych warunków dotyczących kompetencji organów nadzoru górniczego oraz ocenie prawnego statusu tych organów, w szczególności Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego (wszystkie te organy zostały wskazane w art. 164 ust. 1 ustawy Prawo geologiczne i górnicze). Regulacje te oceniono pod kątem tego, czy zapewniają właściwy poziom fachowości i niezależności nadzoru nad działalnością górniczą. Postawiono hipotezę o odpowiednim poziomie profesjonalizmu i autonomii, jaki jest w tym zakresie gwarantowany przez ustawę Prawo geologiczne i górnicze. Trafność obu hipotez została w artykule potwierdzona.

Developed legal-organisational solutions are characteristic of the mining industry in Poland. Some of them have been analysed in this article. The research area is delimited by selected legal solutions included in the Act of 9 June 2011 Geological and Mining Law (consolidated text: Dziennik Ustaw of 2021 item 1420 with later amendments) and in the Act of 6 March 2018 Entrepreneurs’ Law (consolidated text: Dziennik Ustaw of 2021 item 162). In the article, the method of the analysis of normative solutions has been applied. The article has two fundamental goals. The first of them is to verify whether the requirements included in article 2 of the Act Entrepreneurs’ Law (this regulation states that everyone can undertake, realise and finish business activity in a free way and on equal rights) have been fulfilled by the obligation of obtaining a concession for the mining activity (see article 21 item 1 of the Act Geological and Mining Law). The hypothesis has been formulated that this obligation fulfils the requirements included in article 2 of the Act Entrepreneurs’ Law, but in limited range, however it does not exceed framework established by the regulations included in the Act Entrepreneurs’ Law. The second goal of the article lies in judging the legal requirements referring to competences of organs of mining supervision and judging legal status of these organs, in particular President of the Higher Mining Office (all these organs have been indicated in article 164 item 1 of the Act Geological and Mining Law). These regulations have been judged from the point of view of whether they secure proper standard of expertness and independence of supervision over mining activity. It has been made the hypothesis about appropriate standard of professionalism and autonomy, which is in this range warranted by the Act Geological and Mining Law. Accuracy of both hypotheses has been confirmed in the article.