Użytkowanie obszarów wokół małych miast Polski w wybranych aspektach jakości życia ich mieszkańców

Wpływ sposobu użytkowania w obrębie obszarów otaczających miasta jest szczególnie silny w przypadku małych ośrodków, gdyż tereny leśne i rolnicze graniczą tam częstokroć bezpośrednio ze strefami mieszkalnymi. Coraz liczniej pojawiają się publikacje, które dokumentują oddziaływanie tych dwóch sposobów użytkowania, wskazując m.in. na znaczenie uwarunkowań przestrzennych, które determinują wielkość wpływu otoczenia na jakość życia mieszkańców miast. Celem pracy było oszacowanie udziału sposobów użytkowania w otoczeniu 738 małych miast Polski (<20 tys. mieszkańców), z uwzględnieniem potencjału rekreacyjnego lasów i ewentualnych zagrożeń wyni¬kających z bliskiego sąsiedztwa z intensywnie użytkowanymi gruntami rolnymi. Podstawą uzyskanych wyników była baza Corine Land Cover z 2018 roku, z której pozyskano informację o usytuowaniu zabudowy miejskiej, lasach oraz terenach rolnych (grunty orne i sady). Uzyskane wyniki wskazują, że w przypadku 35,6% małych miast Polski teren zabudowany nie sąsiadował z lasami, a 7,3% miast nie posiadało lasów w promieniu 1,5 km. Natomiast tylko w 5,6% miastach teren zabudowany nie graniczył z jakimkolwiek terenem rolnym, a w 4,9% teren ten otoczony był w ponad 80% polami. Należy sądzić, że w grupie miast otoczonych polami, przy planowaniu struktury przestrzennej, szczególną uwagę należałoby poświęcić projektowaniu nowych terenów zielonych i rewaloryzacji już istniejących.

The impact of land use within the areas surrounding cities is particularly strong in the case of small towns, as forest and agri¬cultural areas often directly border residential areas. There are more and more publications that document the impact of these two forms of land use, highlighting, among other things, the importance of spatial conditions that determine the impact of the environment on the quality of life of city inhabitants. The aim of the study was to estimate the share of different land use methods in the vicinity of 738 small Polish towns (<20,000 inhabitants), taking into account the recreational potential of forests and possible threats resulting from close proximity to intensively used agricultural land. The study was based on the Corine Land Cover database from 2018. Information on the location of urban development, forests and agricultural land (arable land and orchards) was obtained from this database. The results indicate that in the case of 35.6% of small Polish towns, built-up areas were not adjacent to forests, and 7.3% of towns did not have forests within a radius of 1.5 km. On the other hand, only in 5.6% of cities did no built-up areas border agricultural areas, and in 4.9% of cities more than 80% of built-up areas were surrounded by fields. In cities surrounded by fields, special attention should be paid to the design of new green areas and the redevolopment of existing ones when planning the spatial structure.