Kierunki skutecznej elektronizacji procesu karnego

Artykuł dotyczy tematyki elektronizacji postępowania karnego. Autor stawia za cel przedstawienie dotychczasowych rozwiązań i ich funkcjonowania w praktyce z uwzględnieniem okresu ich wprowadzenia do Kodeksu postępowania karnego. Jako cezurę czasową wskazano kluczowe współczesne zagrożenie mające wpływ na sprawność prowadzenia postępowania, tj. pandemię COVID-19. Analiza ta prowadzi do wniosku, że dotychczasowe rozwiązania są szczątkowe i brak jest podejścia systemowego. Tym samym postępowanie karne pod względem elektronizacji znacząco odbiega od procedury cywilnej, gdzie reforma została rozpoczęta zdecydowanie wcześniej i miała szerszy zakres. W artykule wskazano na bariery, które mogą wpływać na spowolnienie albo zaniechanie wdrażania elektronizacji postępowania karnego, w tym bariery natury prawnej, natury i psychologicznej. Odniesiono się także do możliwości pokonania powyższych barier. W oparciu o dokonane analizy, Autor sformułował trzy kroki (etapy) elektronizacji postępowania karnego, wskazując na: krok pierwszy – elektronizacja czynności karnoprocesowych; krok drugi – elektronizacja rozprawy, posiedzeń i czynności dowodowych; krok trzeci – elektroniczne postępowanie nakazowe. Wskazane zostały także powiązania pomiędzy poszczególnymi etapami oraz kluczowe przesłanki, od których uzależniono skuteczność i szybkość wdrożenia na każdym ze sformułowanych etapów.

The article deals with the subject of electronicisation of criminal proceedings. The author aims to present the current solutions and their practical functioning, taking into account the period of their introduction to the Code of Criminal Procedure. The key contemporary threat affecting the efficiency of the procedure, i.e. the COVID-19 pandemic, was indicated as the time turning point. This analysis leads to the conclusion that the existing solutions are rudimentary and there is no systemic approach. Thus, in terms of digitization, criminal proceedings differ significantly from the civil procedure, where the reform was launched much earlier and had a wider scope. The article indicates barriers that may slow down or abandon the implementation of electronicisation of criminal proceedings, including barriers of a legal, training and psychological nature. The possibility of overcoming the above barriers was also referred to. Based on the analyzes, the author formulated three steps (stages) of digitization of criminal proceedings, pointing to: the first step – digitization of criminal procedure activities; second step – electronicisation of hearings, hearings and evidentiary activities; third step – electronic order for payment. The links between the individual stages and the key reasons for the effectiveness and speed of implementation at each of the formulated stages were also indicated.