Inadmissibility of police entrapment evidence in the US and German trials in the light of the case-law of the US Supreme Court and the ECTHR

Celem artykułu jest dokonanie próby porównania standardu amerykańskiego i standardu europejskiego w zakresie niedopuszczalności dowodów z nielegalnej prowokacji policyjnej. Mimo jakościowych różnic pomiędzy systemem common law i systemem civil law (opisywanym tu na przykładzie Niemiec) w obu systemach uznano prowokację policyjną za efektywną metodę zwalczania przestępczości, jednakże przyjęto różne standardy jej stosowania. W procesie amerykańskim, który dopuszcza aktywne formy prowokacji, Sąd Najwyższy USA i większość sądów federalnych przy ocenie zarzutu obrony stosują subiektywny test obrony opartej na zarzucie prowokacji, koncentrujący się na predyspozycjach prowokowanej osoby do popełnienia przestępstwa. Z kolei wypracowany przez orzecznictwo ETPCz (w tym w sprawach niemieckich) standard oceny dopuszczalności dowodów z nielegalnej (przede wszystkim aktywnej) prowokacji opiera się na stosowaniu dwóch testów: materialnego (badającego zarówno predyspozycje prowokowanej osoby, jak i legalność skierowanej wobec niej działań policji) oraz procesowego, polegającego na weryfikacji rzetelności rozpoznawania przez sądy krajowe zarzutu podżegania przez policję do przestępstwa. Podstawowej różnicy między analizowanymi standardami należy szukać w skutkach nielegalnej prowokacji. W systemie amerykańskim stanowi ona kontratyp odpowiedzialności sprawcy za przestępstwo popełnione wskutek prowokacji, zaś standard strasburski dopuszcza sanowanie negatywnych skutków takiego nielegalnego dowodu w postępowaniu sądowym wtedy, gdy Trybunał uznaje, że „proces sądowy oceniany jako całość był rzetelny”, zaś dowód z nielegalnej prowokacji nie był istotny dla skazania oskarżonego.

The aim of this paper is to compare the American and European standards of the inadmissibilityof evidence of unlawful police entrapment. In US criminal procedure, which permits activeforms of entrapment, the US Supreme Court and most federal courts apply a subjective test forthe entrapment defence, focusing on the predisposition of the person provoked to commit thecrime and, less often, an objective test examining the legality of government agents’ actions.The Strasbourg standard (including German cases) is based on two tests: a substantive one(examining both the predisposition of the person being provoked and the legality of the policeactions) and a procedural one, which consists in verifying the reliability of the national courts’recognition of the charge of incitement to commit a crime by the police The basic differencebetween the analysed standards is to be found in the effects of illegal entrapment. In the USsystem, it is a justification to the perpetrator’s responsibility for a crime committed as a resultof entrapment, and the Strasbourg standard allows for sanctioning the negative effects of suchillegal evidence to be convalidated in criminal trial when the Court considers that “the trialas a whole was fair”.