Analiza stabilności plonowania i stopnia szerokiej adaptacji wybranych odmian pszenżyta ozimego (× Triticosecale Witt.) na podstawie danych produkcyjnych

Pszenżyto ozime jest jednym z najpowszechniej uprawianych zbóż w Polsce (1 302 tys. ha w roku 2015). Jego plony wzrastają przy jednoczesnym wzroście obserwowanej zmienności plonów pomiędzy kolejnymi sezonami uprawy. W związku z ograniczaniem możliwości zwiększania plonów pszenżyta metodami agrotechnicznymi, rośnie znaczenie doboru odmian pod względem plonowania oraz reakcji na zmieniające się warunki uprawy. Celem pracy była ocena stabilności i adaptacji głównych odmian pszenżyta ozimego uprawianych w latach 1992–2016 w gospodarstwach rolnych na terenie Polski. Do badań wykorzystano dane pochodzące z badan ankietowych. Analizę stabilności przeprowadzono w oparciu o model mieszany analizy wariancji Scheffégo-Calińskiego i model regresji łącznej Calińskiego-Kaczmarka. Do oceny adaptacji odmian wykorzystano miary: nadrzędności plonowania i-tej odmiany Pi, miarę niezawodności przewagi plonowania i-tej odmiany Ri (tzw. miarę Eskridge’a) oraz miarę Kanga YSi.

Winter triticale is one of the most widely cultivated cereals in Poland (1 302 thousand hectares in 2015). Its yield increases, while the observed yield variation between vegetation seasons is also increasing. Due to the limitation of improvement of crop yields of triticale by agrotechnical methods, cultivar selection and shape of the yield response of the cultivar to varying growing conditions is becoming increasingly important. The aim of the study was to evaluate the stability and adaptation of the main winter triticale cultivars grown between years 1992 and 2016 on farms in Poland. The data from survey investigation were used for the study. The stability analysis was based on the mixed ANOVA model of Scheffé-Caliński and the Caliński-Kaczmarek joint regression model. The following measures were used to assess the adaptation of varieties: the superiority of yielding i-th cultivar Pi, the measure of the yield advantage of the i-th cultivar Ri (the so-called Eskridge measure) and the Kang YSi measure.