Metoda wskaźnikowej oceny postępu hodowlanego wnoszonego przez odmiany roślin uprawnych

Praca zawiera propozycję nowej metody oceny postępu hodowlanego wnoszonego przez poszczególne odmiany rośliny uprawnej. Ocena polega na wyznaczeniu wskaźników postępu na podstawie danych z wieloletnich doświadczeń odmianowych. Wyznaczane są wskaźniki: PHO — postępu hodowlanego wnoszonego przez poszczególne odmiany pod względem danej cechy; UPHO — użytecznego postępu hodowlanego wnoszonego przez poszczególne odmiany pod względem danej cechy; UTO — użytecznej trwałości odmiany; WOC — wartości użytkowej odmiany. Przyjęto, że odmiana wnosi postęp jeśli wartość danej cechy tej odmiany, w 4 pierwszych latach jej badania, jest większa (korzystniejsza) niż wartość tej cechy u najlepszej odmiany starszej, wśród odmian badanych, w tych samych 4 latach. Odmiana wnosi postęp użyteczny gospodarczo, pod względem danej cechy gdy, w 4 pierwszych latach jej badania, jest lepsza od średniej wartości tej cechy u odmian starszych. Jako użytecznie trwałą przyjęto odmianę, która w latach jej użytkowania (badań) jest lepsza, pod względem danej cechy, od średniej wartości tej cechy u wszystkich odmian (starszych i nowszych) w porównywalnych latach. Wskaźnik UTO pozwala także oszacować liczbę lat trwałości odmiany. Wskaźnik wartości użytkowej odmiany (WOC) jest średnią wskaźników PHO, UPHO i UTO. Wskaźniki mogą być wyznaczane dla każdej cechy, której wartości są mierzalne i cecha ta ma znaczenie gospodarcze. Wskaźniki wyliczone dla różnych cech rośliny uprawnej są porównywalne jeśli dane pochodzą z tych samych doświadczeń i lat.

The paper contains a proposal for a new method of evaluation of breeding progress delivered by each individual cultivar. The assessment consists of progress indicators, based on data from many years of experiments. Following indicators are calculated: PHO — breeding progress delivered by individual cultivar in terms of the trait; UPHO — useful breeding progress delivered by cultivar in terms of the trait; UTO — useful durability of the cultivar; WOC — usefulness of cultivar. It is assumed that the cultivar delivers breeding progress if its given trait, during the first 4 years of the research, is higher (more beneficial) than the best of the older cultivar among the tested cultivars, in the same years. Cultivar delivers useful breeding progress of trait if, in the first 4 years of the research, its value is better than the average value of the trait for the older cultivars, in the same years. Cultivar is usefully durable if, in the years of its use (research), it is better with regard to a given trait than the average value of the trait of all cultivars (older and newer), in the comparable period. UTO indicator also allows to estimate the number of years of the cultivar durability. Index of usefulness of cultivar (WOC) is calculated as the average of the indicators PHO, UPHO and UTO. Indicators can be calculated for each trait, if its values are measurable and this trait has farming importance. Indicators calculated for the different traits of the crop are comparable if the data come from the same experiments and years.